تكنولوژي توليد و تهيه آبليمو
[columns]
[column layout=”two”]
ميوه ليمو ترشي كه توسط واحد خريد مواد اوليه كارخانه خريداري شد پس از تحويل به كارخانه در سيلوي ليمو تخليه مي شود و در صورتي كه سيلوي ليمو كاملا پر از ليمو باشد و يادر صورت عدم وجود سيلوي ليمو ،ليمو ترش در فضاي باز و در معرض نور آفتاب تخليه ميشود.
اگر خطوط توليد آبليمو به هر دليلي متوقف باشد ، نگهداري ميوه ليمو ترش در سيلوي ليمو ترش بهتر مي باشد چون امكان رسيدن اكسيژن هوا به ليمو ها بهتر صورت مي گيرد . اگر بخواهيم ليموها را در معرض نور آفتاب نگهداري كنيم براي آنكه به ليمو ها ي زيرين اكسيژن هوا برسد و همچنين از كپك زدگي جلوگيري شود بايد ليموها را در يك فضاي باز بگسترانيم و ليموها را زير و رو كنيم تا اينكه همه قسمتهاي ليمو ترش در معرض نور آفتاب قرار گيرد. مدت زمان نگهداري ميوه ليمو ترش در معرض نور آفتاب بسته به واريته ميوه ( كه پوست ميوه نازك يا كلفت باشد) نبايد بيشتر از 24الي 48ساعت بيشتر طول بكشد تا اينكه درصد آب دهي ميوه پايين نيايد .
[/column]
[column layout=”two”]
[/column]
[/columns]
بعد از تخليه ميوه ليمو ترش در كارخانه از نظر عدم عيوب واز نظر افت زني مورد بازبيني و بررسي قرار مي گيرد. پس از راه اندازي دستگاهها ، پس از تخليه ليموها بروي تسمه سورت كه ميزان ليموها بايستي به گونه اي باشد كه ليمو ها بروي تسمه سورت انباشته نشوند و به صورت يك لايه قرار گيرند تا اينكه كارگران قادر باشند ليموهاي ناسالم و خراب شده مانند كپك زده و خراشيده و لهيده شده و ديگر مواد زائد مانند چوب و برگ جدا سازي كنند. لذا براي حصول اطمينان از جدا سازي نمونه هاي غير سالم تعداد كارگر كافي به كار بگيريم. ميوه ليمو ترش پس از طي مسير تسمه سورت وارد مخازن يا وانهاي خيس گذاري و شستشو مي شوند در درون اين دستگاه شستشو ، برسها به صورت عمودي قرار دارند.عمل شستو در اين دستگاه با آب كلرينه حاوي 5-6 و برسها صورت مي گيرد .در مورد اين دستگاه مي بايستي دقت كرد كه بسته ها به آلودگي ليمو و خاكي بودن ليموها هر 1-2ساعت يك بار آب درون دستگاه تعويض شود . پس از انكه ليمو ترش ها خيس گذاري شدند و توسط برس هاي شستشوي عمودي شستشوي مرحله اوليه صورت گرفت توسط اواتور رابط بين دستگاه شستشوي برسي 1و دستگاه برسي 2 و درون دستگاه شستشوي برسي 2 انتقال داده مي شود .در درون اين دستگاه برس هاي شستشو به حالت افقي قرار گرفته اند و برس ها در جهت خلاف هم مي چرخند و از طريق لوله اي كه در بالاي برس ها قرار دارد و اين لوله ها داراي سوراخهايي مي باشند آب به صورت پاششي با فشار حدود 40-60 بروي ليمو هاي روي برس ها پاشيده مي شود. ليموها پس از طي مسير برس هاي شستشو توسط الواتور رابط بين دستگاه شستشو برسي و دستگاه كراشر مي شود .اين دستگاه داراي دو قسمت خرد كن مي باشد كه كه در هر قسمت خردكن مقداري ليمو ريخته مي شود .هر خردكن داراي هليس مي باشد كه باعث مي شود تا به ليمو هاي خرد شده فشار وارد كند .ميزان فشار كه به ليموي خرد شده وارد مي شود قابل تنظيم مي باشد .هر چه دستگاه پرس بيشتر باشد تلخي حاصل بيشتر ودرصد آبليموي حاصل مفيد نيز بيشتر خواهد بود و بر عكس اگر براي جلوگيري از تلخي آبليموي حاصله فشار دستگاه پرس را كم كنيم درصد آبگيري از ليمو ترش كاهش مي يابد . پس براي آنكه آبليموي حاصله تلخ نشود و همچنين درصد آبگيري پايين نيايد مي بايست فشار دستگاه پرس در حد مناسب تنظيم شود .پس از آنكه توسط دستگاه پرس آبليمو از پوست و بافت ميوه جدا شد آبليمو به همراه درصد كمي لرد كه مقدار ماكزيم آن 5% مي باشد وارد منبع ذخيره مي شود . اگر درون لرد كه بروي توري بالاي منبع ذخيره مي باشد پوست ليمو ديده شود كه باعث سبز رنگي لرد مي شود .مشخص مي نمايد فشار دستگاه پرس بسيار زياد مي باشد .پوست ليمو و بافت و بافت ليمو اينكه آبگيري از آن انجام شده و تفاله بشمار مي رود از راه ديگر توسط هلسي به بيرون از سالن توليدي كارخانه رانده مي شود با توجه به آنكه قسمت زيرين دستگاه تفاله به صورت توري يا سوراخ مي باشد و مقداري دانه ليمو از طريق اين سوراخ ها خارج مي شود .اگر مشاهده شود كه اگر آبليمو بصورت قطره قطره از زير سوراخها چكانده مي شود باعث مي شود كه نمايان گردد كه فشار دستگاه پرس كم مي باشد و آبگيري با درصد پاييني انجام مي شود . آبليموي گرفته شده توسط مونو پمپ بدرون مرحله اوليه فيلتر مي رود در آبليموي حاصله پس از دستگاه پرس حاوي پالپ و بعضا داراي بند ميوه و قطعاتي از پوست مي باشد . براي اينكه اين مواد زائد از آبليمو جداسازي گردند بايد عمل فيلتر روي آن صورت گيرد . براي بالا بردن راندمان كيفيت آبليمو ما بايد از دو مرحله فيلتراسيون را انجام دهيم. مكانيسم عمل فيلتر ها در هر دو مرحله همانند هم مي باشد و تفاوت دو فيلتر در اندازه مش طوريها مي باشد كه قطر سوراخهاي فيلتر اول 7% ميليمتر و قطر مش فيلتر ثانويه 4% ميليمتر مي باشد. مكانيسم عمل فيلترها به اين صورت مي باشد كه از بالاي فيلتر آبليمو وارد دستگاه مي شود و درون اين دستگاه توري قرار مي گيرد كه توري فيلتر مرحله و فيلتر مرحله دوم از نظر قطر سوراخشان با هم تفاوت دارند كه قطر سوراخ فيلتر مرحله اول 7% ميليمتر و قطر سوراخ توري فيلتر مرحله دوم 4% ميليمتر مي باشد. درون توري هاي فيلتر پاروهايي وجود دارد كه هنگام روشن بودن دستگاه همواره در حال چرخش مي باشد و باعث مي شود كه به آبليمويي كه وارد فيلتر مي شود فشار وارد كند و در مرحله اول آبليمو با ذرات كوچكتر از 7%ميليمتر ودر مرحله دوم آبليموي با ذرات يا لرد حاوي كوچكتر از 4% ميليمتر را از مش توري خارج كند و تفاله آن را از سمت ديگر فيلتر (سمت نهايي توري فيلتر ) به خارج منتقل كند.
آبليمو پس از آنكه از فيلتر مرحله اول خارج شد وارد دو مخزن اوليه مي شود ودر برخي اوقات اين كار صورت نمي گيردو آبليموي فيلتر شده در فيلتر اوليه به درون فيلتر ثانويه منتقل مي شود.(اين مخازن ذخيره براي زماني هستند كه فيلتر مرحله دوم مشكل داشته باشد و آبليمو را بخواهيم در اين مخزن ذخيره كنيم).بعد از آنكه آبليمو دوبار فيلتر شد بدرون تانكرهاي ذخيره منتقل مي شود و در داخل اين تانكر ها عمل ته نشيني لرد با سايز بزرگ صورت مي گيردو باعث مي شود كه درصد لرد آبليموي حاصله پايين بيايد چون هم مدت زماني را درون اين تانكرها باقي مي ماند و هم اينكه لوله اي كه آبليمورا بدرون قسمت بعدي از پروسيلينگ توليد مي كند سر لوله ها مقداي بالاتر از كف تانكرها قرار دارند و باعث مي شود كه لرد بزرگ به درون مرحله بعدي پروسه وارد نشود. آبليمو پس از نگهداري در مخازن ذخيره وارد مخازن فرموله مي شود كه اين مخازن فرموله داراي همزنهايي مي باشد كه باعث مي شود متابي سولفيد سديم كه به آبليمو اضافه مي كنيم به خوبي فرموله گردد .مقدار متابي سولفيد سديم كه در مخزن فرموله به آبليمو اضافه مي كنيم ppm1000 مي باشد .اما بعد از اتمام عمليات بدليل فرار بودن متابي سولفيد سديم مقدار باقي مانده در آبليموي نهايي ppm250مي باشد.
علت استفاده از ماده متابي سولفيت سديم در پروسر توليد آبليمو علاوه بر جلوگيري از تغيير رنگ ورشد كپكها مي باشد . آبليمو خاصيت بوگيري دارد متابي سولفيت سديم چون خود ماده اي مي باشد كه ميل تركيبي بسياري با اكسيژن دارد باعث مي شود كه خود به مرور زمان اكسيد شده و از اكسيداسيون ويتامين “ث” جلوگيري كند بايد دقت كرد كه حد المقدور افرادي كه در مخازن فرموله كار مي كنند بويژه اپراتور خود مخزن فرموله از ماسك استفاده كند . چون متابي سولفيت سديم مادهاي فرار مي باشد و بدليل داشتن گوگرد در تركيب خود حساسيت ايجاد مي كند. بعد از آنكه آبليمو در مخازن فرموله فرمولاسيون روي آنها صورت گرفت آبليمو وارد بلانس تانك مي شود كه بلانس تانك در واقع يك تانك ذخيره محسوب مي شود كه باعث مي شود كه اگر مراحل بعدي پروسينگ توليد مشكل داشته باشد در درون اين تانك ذخيره شود و در صورتي كه آبليمو ضرورتي به ذخيره در بلانس تانك نباشد آب ليمو توسط يك پمپ بنام مونو پمپ درون دستگاهي بنام دي اريتور مي شود كه اين دستگاه كار خود را تحت خلاء اعمال مي كند . خلاء كه درون دستگاه مي بايستي موجود باشد تا دستگاه كار خود را خوب انجام دهد .مي بايستي در حدود 35-40 ميلي گرم باشد با توجه به اينكه پمپ خلاء با آب كار ميكند باعث مي شود كه آب به همراه خود مقداري اسانس و مقداري متابي سولفيت سديم و مقداري نيز اكسيژن از آبليمو خارج كرده و به همراه خود ( آب ايجاد خلاء) به بيرون از دستگاه منتقل كند . اگر ميزان ورودي آبليمو به دستگاه دي اريتور بيش از حد مناسب باشد باعث مي شود كه از طرف آب ايجاد خلاء كه همراه خود اكسيژن و متابي سولفيت سديم و اسانس را خارج مي كند.آبليمو از لوله خارج شود كه در اين هنگام بايد مقدار آبليموي كه از بلانس تانك بدرون آبليموي ورودي دستگاه دي اريتور مي شود را كمتر كرد. سطح داخلي دستگاه دي اريتور باعث مي شود كه آبليمو در داخل دستگاه پخش شود و سطح تماس بيشتر شود و دستگاه كار اصلي خود را بهتر و با بازدهي بهتري انجام دهد .
مقدار استاندارد اسانس در آبليمو 05% درصد مي باشد كه رسيدن به اين مقدار اسانس بر عهده دستگاه دي اريتور مي باشد .براي ايجاد خلاء از دو روش استفاده مي شود:
1- استفاده از پمپ خلاء
2- استفاده از اثركتور
خلائي كه در دستگاه دي اريتور ايجاد مي شود بوسيله پمپ خلاء صورت مي گيرد.
مكانيسم عمل پمپ خلاء، براي ايجاد خلاء: پمپ خلاء از پوسته يا (استاتور) و يك پروانه تشكيل شده است همانطور كه در گفته شد در داخل استاتور يك پروانه مي باشد كه مركز استاتور و مركز پروانه يك نقطه نيستند .آبليمو پس از خروج از دي اديتور به دستگاه هموژنايزر انتقال داده مي شود . اين دستگاه بصورت پيستوني مي باشد و اساس اين كار به اين صورت است كه آبليمو ميان صفحه پيستوني داراي سوراخ هاي ريز و يك پيستون قرار مي گيرد وفشار پيستون باعث مي شود كه آبليمو از ميان سوراخها عبور كرده كه در اصل باعث همگن شدن آبليمو مي شود كه بعد از توليد آبليمو ذرات جامد بصورت رسوب ته نشين نشوند هموژنايزر در فشار 125بار برابر 1700 psi عمل مي كند.بعد از اين مرحله آبليمو وارد دستگاه پاستورازياسيون مي شود .دستگاه پاستوريزه اي كه براي پاستوريزه كردن آبليمو بكار مي رود فلش پاستوريزه مي باشد . دستگاه فلش پاستوريزه باعث از بين رفتن ميكروارگانيسم هاي اسيد دوست مي شود و باعث از بين بردن آنزيم پكتين استراز مي شود و اين از اهميت بالايي برخوردار مي باشد زيرا اگر پكتين استراز از بين نرود باعث مي شود كه در آبليموي توليد شده حالت كلوئيدي و آبري مشاهده شود . كار ديگر فلش پاستوريزه از بين بردن كپك ها مي باشد .دماي دستگاه برابر 90 درجه سانتيگراد مي باشد. آبليمو از يك سمت دستگاه فلش پاستوريزه وارد مي شود و از سمت ديگر دستگاه خارج مي شود .اين دستگاه به صورت چند لايه پليتي مي باشد كه در يك لايه بخار اشباع و از لايه ديگر آبليمو مي گذرد. مدت زمان عبور آبليمو از سمت ورودي تا سمت خروجي دستگاه فلش پاستوريزه ، 10ثانيه طول مي كشد و دماي آبليموي پاستوريزه شده را به بين 90-85 درجه سانتيگراد مي رساند. پس از آنكه آبليمو پاستوريزه شد توسط مونو پمپ به درون تانك پركن منتقل مي شود .درون تانكر بالاي دستگاه پركن يك كيسه وجود دارد كه آبليمويي كه مي خواهد وارد تانكر پركن شود ابتدا درون كيسه مي ريزد و سپس از درون اين كيسه وارد پركن مي شودو اين كيسه براي آن مي باشد كه اگر چيزي از دستگاه مانند واشر دستگاه اگر درون آبليمو باشد وارد تانكر پركن و از آنجا وارد دستگاه پركن نشود .همزمان با اينكه آبليمو وارد دستگاه پركن مي شود بايد شيشه ها به وسيله بخار پاستوريزه شده وبه طرف دستگاه پركن منتقل مي شود . دستگاه پركن بواسطه ايجاد خلاءدر شيشه، شيشه را پر از آبليمو مي كند .مزيت پر كردن شيشه بواسطه ايجاد خلاء اين است كه اگر شيشه شكستگي داشته باشد شيشه از زير دستگاه پركن خالي رد مي شود. اگر واشر خود دستگاه به گونه اي مشكل داشته باشد كه بروي درب بطري جذب نشود و ايجاد خلاء نكند بطري پر نمي شود .اگر پمپ خلاء خوب كار نكند و خلاء ايجاد نكند باعث مي شود كه يا بطري پر نشود با نيمه پر بشود.اگر آبليمويي كه درون شيشه مي ريزد همراه كف باشد كف باعث مي شود كه خلاء در هنگام رسيدن كف به سوراخ ايجاد خلاء ايجاد نشده و شيشه سر خالي بماند . دماي آبليمو پس از پر شدن در بطري حدود 74درجه سانتيگراد مي باشد .بطريها به صورت hot filling پر مي شوند. بعد از پر شدن بطري ، بطري به سمت دستگاه دربندي حركت مي كند .ربع از آنكه در بندي صورت گرفت ، غلاف زني بطري صورت مي گيرد به اين صورت كه غلاف توسط كارگر بروي قسمت سر بطري گذاشته مي شود و غلاف ها بعد از عبور از زير بخار داغ محكم به دهانه بطري مي چسبند. غلاف زني به بطريها به دلايل زير انجام مي گيرد.
1-به دليل زيبايي ظاهري بطري محصول توليدي
2-براي اطمينان محصول از پلمپ كردن آن
3- براي آنكه مشخص شود كه آيا محصول دربش باز شده يا اينكه مشكلي ندارد
4- جلو گيري از ريزش محلول.
بعد از آنكه به بطري ها غلاف زده شد عمل سرد كردن بطريها صورت مي گيرد. كه ابتدا آب ولم و سپس آب سرد روي شيشه ها ريخته مي شود تا دماي آنها به حدود 35 درجه سانتيگراد برسد . عمل سرد كردن براي جلوگيري از رشد ميكروارگانيسم گرما دوست بكار مي رود.بعد از اينكه عمل سرد كردن (خنك كردن) بطري صورت گرفت بطريها كد گزاري مي شوند و سپس در كارتنهايي كه يا بصورت منقسم يا بدون منقسم مي باشند كارتن گذاري مي شوند . عمل كد گذاري براي آن انجام مي شود كه مشخص شود توليد محصول در چه زماني و چه شيفتي توليد شده است.
همانگونه كه قبلا نيز گفته شد كارتن ها يا منقسم يا بدون منقسم مي باشند اما بهتر مي باشد كهكارتنها منقسم داشته باشند تا اينكه احتمال شكستگي در اثر ضربات حمل و نقل كاهش بيابد. عمل كارتن گذاري براي آن انجام مي شود تا حمل و نقل بسته ها راحت تر صورت گيرد.بعد از كارتن گذاري بسته ها پالت گذاري مي شوند تا امكان حمل و نقل آن توسط وسايل نقليه مانند ليفتراك براي انتقال به انبار قرنطينه راحتتر صورت گيرد. بعد از اينكه مدتي در انبار قرنطينه نگهداري شد اگر محصول مشكل نداشته باشد به بازار عرضه مي شود و اگر محصول مشكل داشته باشد مدت 3-6 ماه در انبار قرنطينه شده و دوباره توسط آزمايشگاه كنترل مي گردد و اگر مشكلي داشته باشد دوباره پاستوريزه مي شود و بعد از پاستوريزه شدن عرضه به بازار مي گردد.
فیلم و مشخصات دستگاه پرکن و درب بند شیبشه آب لیمو