نوشابه از سالیان دور و دراز در ایران اسلامی وجود داشته است. اما در چند سال اخیر مخصوصاًدر دهه گذشته بسیار این صنعت رشد کرده میتوان آنرا یک رقیب جدی برای رقبای طراز اول جهان نام برد.
نوشابه مضررات وفایده های زیادی دارد که به نظر من مضرات و فایده های زیادی دارد که به نظر من مضرات این ماده بیشتر از فایده های آن است. مخصوصاً برای افرادی که استعداد چاقی دارند و همچنین افرادی که مرض قند دارند نیز بسیار مضرر است. البته برای رفع تشنگی و ایجادکالری ماده بسیار خوبی است ولی در مقایسه با مضرات آن میتوان مضرات را بیشترفایده های آن نام برد.
البته در چند سال اخیر نوشابه های جدیدی وارد بازار شده اند که نام آنها نوشابه های رژیمی است و برای افرادی که استعدادهای چاقی دارند و همچنین مرض قند دارند ضرر کمتری دارد.
بعد از این مرحله شیشه ها وارد دستگاه فلومیکس می شوند که کار این دستگاه تنظیم آب و عصاره داخل شیشهاست که این عصاره توسط تکنسین های آزمایشگاه بدست می آید. هر یک واحد عصاره 4 واحد آب مصرف می کند.
بعد از این مرحله شیشه هایپر از دستگاه کد زن عبور می کنند که این دستگاه بوسیله جوهر، تاریخ تولید و انقضا وساعت تولید و قیمت را بر روی تشتک ها درج می کند.
بعد از این مرحله شیشه وارد مرحله چشم الکتریکی می شود. کار این مرحله این است که اگرداخل یک شیشه جسم خارجی باشد و از مرحله آینه خوانی گذشته باشد این اجسام راشناسایی می کند.دستگاه فیلر چندین سوپاپ دارد که هر دوری که میزند به تعداد سوپاپ هایش، شیشه را پر کردهو تشتک آنها را بر روی آنها قرار می دهند. البته بستگی به سرعت دور فیلتر دارد که کمو زیاد می کنند که این تعداد بستگی به فروش کارخانه دارد.
بعد از این مرحله شیشه ها واردمرحله دو راهی آینه می شوند که در این مرحله مانند مرحله آینه خوانی از نور و شیشه وآینه برای پیدا کردن اجسام داخلی درون شیشه استفاده می کنند، فرق این مرحله با مرحله آینه خوانی این است که در مرحله آینه خوانی شیشه ها خالی است و ضریب اشتباه بالاولی در این مرحله شیشه ها پر است و ضریب اشتباه تقریبا در حد صفر است. در کل، سه مرحله کنترل شیشه داریم.
بعد از اینمرحله شیشه ها وارد دستگاه کیبستر می شوند (جعبه پر کن) که بوسیله فیگرها دهانه آنباز می شود حدود 24 شیشه را بلند کرده و وارد جعبه می کند. بعد از این مرحله اینشیشه ها وارد انبار می شوند که بعد از آن به مصرف عموم برسند.
[/icon_list_line] [/icon_list]
حال بد نیست با مهمترین جزء نوشابه یعنی عصاره آن بیشتر آشنا شویم :
برخی از عصاره های متداول ایران عبارتند از: کولا، پرتقالی، لمون لایم، ورزشی،انبه و انواع دایوت های بدون قند
آزمایشات کنترل کیفی نوشابه
آزمایشاتی را روی نوشابه انجاممی شود عبارتند از: اندازه گیری pH ، اندازه گیری غلظت، اندازه گیری فشار یا مقدار گاز کربنیک، اندازهگیری بریکس یا غلظت یا مواد جامد حل شونده در آب، اندازه گیری چگالی نوشابه، اندازهگیری اسیدیته نوشابه
هر نیم ساعت یکباریک نمونه برداشته و این آزمایشات را روی آن انجام می دهند. تا پی ببرند که آیا اینموادی که به آن اضافه کرده اند خوب و موثر بوده یا غیر و یا محصول آیا استاندارداست یا نه؟
نحوه شستشوی بطریها در دستگاه شستشو
به منظور داشتن ظرف های پاک تمیز بطری ها را به مدت پنج دقیقه در یک محلول شستشو که حاوی 8/1 تا 3درصد سود محرق در یک درجه حرارتی که پائینتر از 130 فارنهایت نباشد قرار می دهند. دربعضی موارد مشاهده شده بطری هایی که بطور رضایت بخشی شسته شده اند دوباره با آبی که برای آب کشیدن آنها بکار می برند آلوده شده اند. آزمایش نشان داده که این آب، آبکشیشامل مقادیر زیادی از میکرو اورگانیسم ها بوده است و لذا برای جلوگیری از آلودگی بطوریکه در کارخانه های نوشابه سازی ایران خصوصاً کانادا در این ملاحظه گردید ابتدا بطریها را در مخزن شماره 1 با آب معمولی و آب گرم که حاوی 3 درصد سود محرق می باشدشست و شو می دهند و بعد شیشه هارا بطور اتوماتیک وارد مخزن شماره 3 می نمایند و با آبگرمی که حاوی یک درصد سود محرق است می شویند و برای بار چهارم بطری ها را وارد مخزن شماره 4 نموده و فقط با آب نیمگرم شستشو می نمایند و بالاخره با فرچه های مخصوص به طور اتوماتیک داخل بطری ها را می شویند و پس از چهار مرتبه با فشار 20 پوند شیشه ها رابا آب سرد آب می کشتد و پس از این مرحله برای شفاف نمودن شیشه ها از پودر میرکس (My rex) استفاده می شود و در این موقع شیشه ها آماده پر شدن می باشد.
تهیه و تصفیه شربت ساده و اختلاط آن با آب و کشف
مقدار قند موجود درمشروبات گازدار لوازم شربت و شربت سازی- به مراتب مقادیر زیاد فساد را در شربت وشربت سازی می توان دید. حداقل در حدود 80-75 درد تمام فسادها مایه ای از شربت سرچشمهمی گیرند. نگهداری شربتهای از راه سرد تهیه شده بخصوص شربته ای رقیق کار غلطی است بهطور کلی شربت های رقیق تر از 32 تا 30 درجه بومه را اصلاً نبایستی نگاهداری کرد زیرامایه ها بسرعت در چنین محلولی رشد خواهد کرد. شربت های بسیار غلیظ (42 تا 36 درجه ) به آسانی تخمیر نشده لذا اگر لازم باشد می توان نگاهداریکرد.
اگر شربتهایسترون شده نگاهداری می شوند بایستی تمام ظروف و اسباب ها سترون شوند و باید دیگ های ذخیره سرپوشیده و در مقابل آلودگی محافظت گردند.
ظرفهای شربت
این ظروف شامل مخلوط کردن و ظروف و تانک های تهیه و نگاهداری هستند و ممکن است از شیشه- فلزهای مقاوم در برابر اسیدها یا سنگ ساخته بشوند ولی از آهن لعاب داده شده نبایستی انتخاب کرد. شربتها را به همین وجه نباید در مقابل گرد و غبار قرار داد. ظروف بایستی با درهای مناسبی پوشیده شوند. استعمال پارچه (غالبا در گذشته مشاهده شده) به عنوان پوشاننده عمل نادرستی است. سرپوشهای پارچه ای همیشه دارای مقدار کافی رطوبت هستند و برای رشد مایه ها- باکتری ها و کپک ها که طبیعتا روی آنها یافته می شودمساعدند. در موقع برداشتن این پارچه کثیف و آلوده خواه ناخواه بعضی از میکرواورگانیسم ها داخل شربت افتاده و رشد می کند.
دستگاه مخلوطکننده شربت- شربتها بایستی با بهم زنهای مکانیکی مخلوط شوند . پاروهای دستی فلزی یا چوبی احتیاج به برداشتن پوشش تانک های مخلوطکننده دارد و مسلما آلوده شده و مناسب نیستند. نه تنها چنین پاروهائی در هنگامیکه آویزان یا به دیوار تکیه داده شده اند گرد و غبار و آلودگی های دیگر را جمع می کنندبلکه احتیاج به تکیه دادن شخص مخلوط کننده در هنگام مخلوط کردن به تانک دارد.
یک علت دیگری که موجب آلودگی شربت می شود گرد و غبار با کثافات دیگر از لباس شخص مخلوط کن بیرون افتاده سرخورده و وارد تانک شربت خنک شده می شوند.
ناقلین شربت
– برای انتقال شربت (چه ساده و چه چاشنی دار) به مخازن یا پر کننده ها همیشه از لوله باید استفاده کرد. استعمال دلو- ملاقه= چمچه- کوزه یا بعضی دستگاه های رو باز دیگربرای شربت یک عمل مخاطره آمیز است. شربت هائی که بدین ترتیب منتقل می شوند نه تنهاموقع انتقال در معرض آلودگی و غبار قرار می گیرند بلکه باقیمانده های شربت بخصوص باپاک کردن نامناسب ته ظرف رقیق شده و در نتیجه دستمال کردن بعدی شربت آلوده شده و یک محل خوبی برای تولید مثل مایه ها خواهد بود. چنین دستگاه هائی ممکن است علتی برای تشکیل فساد باشند. کارخانه دار کوچک اغلب خیال می کند که استطاعت خریدن لوله یا پمپ را ندارد . قیمت لوله هاگران نیست. سازنده کوچک به علت کوچک بودن لوازم شربت سازیش می تواندخمره های مخلوط کننده را بلند کرده تا تمام محتویات خمرهای که داری چاشنی هستند به طرف پر کننده جریان پیدا کند. این طریقه نه تنها از امکان آلوده شدن دلوهای روباز جلوگیری می کند بلکه از نظر اقتصادی خیلی بهتر و نیز به طورقابل ملاحظه ای از صرف وقت جلوگیری میکند.
صافی ها وپارچه های شربت- انتخاب صافی های کیسه ای شکل (از بالای دانه خمره آویزان میکنند)برای صاف کردن شربت موجب همان خطرات لاینفک در ظرف های رو باز در موقع انتقال شربت هااست. صافی های مکانیکی اگر خوب و محافظت شده باشند مناسب ترین و سریعترین وسائلعاری از خطر آلودگی هستند.
تهیه وتصفیه شربت ساده
– شکر و آب گرم را وارد تانکرهای در بسته فولادی می نمایند. در این تانکرها یک همزن الکتریکی وجود دارد که دائماً آب گرم را با شکر مخلوط نمود. آنرابه شربت تبدیل می نماید. شربتی که به این طریق تهیه می شود چون کثیف و اغلب دارای مواد خارجی از قبیل الیاف گونی و غیره می باشد. بناچار از فیلتر پرس می گذرانند تاکاملا تصفیه و زلال شود و سپس شربت را وارد یک تانکر دو جداره می نمایند. در بین دوجدار تانکر جریان آب گرم برقرار است و شربت در این تانکر 160 درجه فارنهایت حرارت می بیند و بعد شربت داغ را با رد دستگاه مخصوصی که بوسیله آب سرد خنک نگاه داشته شده وارد می کنند و شربت یکدفعه سرد می شود و بدین ترتیب و حقیقت یک عمل پاستوریزاسیون برای سترون کردن شربت به عمل می آید. شربت پاستوریزه شده را وارد تانکرهای مخصوص نمودو در سردخانه ای که به وسیله کولرهای قوی سرد نگاهداشته شده نگاهداری می کنند .
طرز تهیه گازکربنیک نوشابه و حجم آن در مشروبات گازدار
طرز تهیه گاز کربنیک- درکارخانه های نوشابه سازی غیر الکلی گازدار ایران به تبعیت از دستور کلی موسسات نوشابه سازی غیر الکلی گازدار امریکا گازکربنیک را از سوزاندن گازوئیل بدست می آورند. به این ترتیب که در اثر سوختن گازوئیل گازهائی از قبیل اکسید دو کربن- انیدرید کربنیک- انیدرید سولفور- گاز ازت- و مقدار کمی گاز اکسیژن به دست می اید وچون از بین گازهای بالا انیدرید کربنیک مورد توجه کارخانه می باشد از این رو گازهای بالا را به وسیله جریان آب سرد خنک کرده و انیدرید کربنیک موجود را با استفاده ازیک محلول قلیائی به نام «مونواتانول آمین 1 » جذب می نمایند و بعدگازها را با آب می شویند تا اگر ذرات کربن در آن وجود داشته باشد بوسیله شستشو ازبین برود. در این موقع برای جدا کردن انیدرید کربنیک از محلول قلیائی بالا حرارت غیر مستقیم می دهند و در نتیجه انیدریدکربنیک جدا می شود. این نکته نیز قابل ذکر است که محلول قلیائی مونواتانول آمین تنها انیدریدکربنیک را جذب نمی نمایند بلکه مقداری هم گاز انیدرید سولفور را جذب می نماید و برای تصفیه گاز انیدرید کربنیک و خلوص آن گازهای متصاعد شده از مونواتانول آمین را که شامل انیدرید کربنیک و انیدرید سولفورمی باشد از محلول پرمنگنات عبور می دهند و در نتیجه گاز انیدرید سولفور مجذوب پرمنگنات شده و اکسیده می گردد و در نتیجه انیدرید کربنیک به طور خالص بدست می آید. انیدرید کربنیک حاصل را تحت فشار و برودت آب سرد قرار می دهند تا به مایع سپس به برف کربنیک 2 تبدیل شود. برف کربنیک حاصل را تحت فشار در داخل کپسول های 20 تا 22 کیلوئی ذخیره می نمایدو موقع مصرف با باز نمودن شیر این کپسول ها چون فشار از بین می رود برف کربنیک به صورت گاز خارج می شود.
خط تولید آبمیوه و کنسانتره فرایند تولید و ماشین آلات مورد نیاز
لازم به ذکر است ماشین سازی توان صنعت تنها در زمینه پرکنی و بسته بندی فعالیت دارد
آب میوه (به انگلیسی: Juice) مایعی است که بطور طبیعی از میوه و یا سبزیجات تهیه میشود. آب میوه از فشردن میوه و سبزیجات و یا خیساندن آن بدون استفاده از حرارت و یا حلال تهیه میشود. مثلا آب پرتقال از عصاره پرتقال تهیه میشود. آب میوه را میتوان در منزل از میوه و سبزیجات تازه با کمک دستگاههای آب میوه گیری دستی و یا الکترونیکی تهیه نمود.
آب میوههایی که در بازار عرضه میشوند معمولاً فیبر و یا تفاله میوه را از آب آن جدا میکنند. ولی گاهی آب پرتقال تازه بهمراه تفاله آن در بازار عرضه میشود. آبمیوه گاهی بصورت غلیظ، گاهی بصورت منجمد تهیه میشود و گاهی نیز مصرف کننده باید کمی آب، به آبمیوه بیفزاید تا غلظت طبیعی خود را بازیابد. پر مصرفترین انواع آبمیوه شامل، آب سیب، پرتقال، گریپ فروت، آناناس، گوجه فرنگی، انبه، هویج، انگور میباشند. امروزه مردم ترجیح میدهند آب تعداد متنوعی از میوهها را با یکدیگر ترکیب نموده و مصرف نمایند. امروزه فروش آبمیوهای که فقط از یک میوه تهیه شود بسیار کمتر از آبمیوهای میباشد که از ترکیب چند میوه تهیه شدهاست.در تولید آب میوه برای افزایش قوام و نیز خواص تغذیه ای و بهبود احساس دهانی و طعم از استابیلایزرهایی همچون پکتین، CMC (سی ام سی)، زانتان، و سایر استابیلایزرهای شرکت دنیسکو دانمارک استفاده می کنند.
براي توليد آب ميوه ، نکتار و شربت ميوه، ابتدا ميوه را به کنسانتره تبديل مي کنيم و سپس ازکنسانتره محصولات مورد نظر را بدست مي آوريم. علت تبديل آب ميوه به کنسانتره و مجددا تبديل آن به آب ميوه هايي که در دسترس مصرف کننده قرار مي گيرند، سهولت نگهداري کنسانتره بدليل حجم کمتر نسبت به آب ميوه است.
فواید آب میوه
آبمیوه غالباً برای حفظ سلامتی مصرف میشود. مثلا آب پرتقال حاوی ویتامین c میباشد و یا آب آلو در هضم غذا کمک میکند. مصرف آبمیوه اخیرا در بسیاری از کشورها افرایش یافتهاست. زیرا آبمیوه بعنوان منبع طبیعی در بهبود سلامتی محسوب میشود و همچنین در مقایسه با گذشته مردم به بالا بردن میزان سلامتی شان اهمیت بیشتری میدهند. مصرف زیاد آب میوه میتواند باعث بالا رفتن قند و ابتلا به دیابت شود. و همچنین باعث افزایش وزن نیز گردد.
میوهها و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدانها، فیبر ، مواد معدنی چون روی، سلنیوم ، انواع ویتامین های B4 ، B6 ، C ، E ، A و بتاکاروتن وآب فراوان می باشند که برای رشد و نمو و انجام فعالیتهای ضروری بدن ، افزایش مقابله با استرس ، پیشگیری از سرطان ها، یبوست ،کاهش کلسترول وبیماریهای قلبی و عروقی لازم می باشندو برای سلامتی بسیار مفید است .هر واحد میوه حاوی 15 گرم کربوهیدرات، 60 کیلو کالری انرژی و هر واحد سبزی دارای5 گرم کربوهیدرات ، 2گرم پروتئین و 25کیلوکالری انرژی می باشد.بنابراین اولین توصیه ، مصرف میوه جات طبیعی است وافراد نباید آبمیوههای صنعتی را جایگزین میوه طبیعی کنند.
آبميوهها به دو صورت طبيعي و صنعتي تهيه ميشوند .در صورت نياز به مصرف آب ميوه ،بخصوص برای کودکان ، حتيالمقدور توصیه به مصرف آب ميوه تازه وطبیعی میشود.چرا که آب میوه تازه خانگی ،به غیر از میزان فیبر ،بقیه خواص میوه را داردو از نظر ویژگیهای تغذیهای به آب میوه های صنعتی اولویت دارند.
در حال حاضر نوشیدنی های میوه ای صنعتی به صورت بستهبندی در بطریهای شیشهای ، فلزی، پلیمری، مقوایی و پاكتهای آلومینیومی چند لایه در طعمها و نامهای مختلف در بازار به چشم میخورد.
[/column]
[/columns]
تکنيک توليد کنسانتره شفاف از ميوه
1- ماده خام
آلبالو، سيب، انگور و انار مواد خام اصلي براي توليد کنسانتره شفاف را تشکيل مي دهند. گلابي و به ، هم بصورت کنسانتره شفاف و همچنين کدر مورد فرآيند قرار مي گيرند.
2- شستشو
به منظور جدا کردن خاک، شن ، گرد و غبار ، برگ ، آشغال و غيره که توسط ميوه حمل مي گردند و نيز به منظور دور نمودن بقاياي حشره کش هاي موجود بر روي ميوه ها انجام مي گيرد. علاوه بر اين، با انجام اين عمل بار ميکروبي ميوه ها نيز تا حد معيني کاهش مي يابد.
عمل شستشو در يک سيستم متشکل از شناورسازي، ته نشين سازي، تکان دادن و حل نمودن انجام مي گيرد. رايج ترين سيستم مورد استفاده در شستشوي ميوه ها، از يک حوضچه و يک بالابر شيب دار تشکيل مي گردد. ميوه ها در حوضچه توسط هوايي که به داخل اب تزريق مي گردد، تکان داده شده . شسته مي شوند. مواد خارجي سبک درقسمت فوقاني حوضچه جمع و بوسيله سرريز کردن آب جدا مي گردند. مواد خارجي سنگين در قسمت در قسمت تحتاني حوضچه زير صفحه مشبک جمع مي گردند. ميوه هايي که بوسيله بالابر از حوضچه خارج مي شوند، بوسيله دوش آب ، آبکش مي گردند. اين عمل بعد از عمل جداسازي نيز انجام گرفته و يا تکرار مي گردد.کفايت عمل شستشو به وسيله تعيين خاکستر نامحلول در اسيد کلريدريک رقيق ( ١٠ % ) در آبميوه و يا کنسانتره کنترل مي گردد که اين انديس شامل ترکيبات سيليس دار نمي باشد.
3- جداسازي
ميوه هايي که در توليد آب ميوه مورد استفاده قرار مي گيرند بايد قابل خوردن باشند. از سوي ديگر، ترکيب ميوه ها با توجه به درجه رسيدگي آنها، متفاوت بوده که روي ويژگيهاي آب ميوه مانند رنگ و طعم تاثير مي گذارد. بدين جهت، جداکردن ميوه هاي پوسيده، له شده و غيره از ماده خام عملي است که بايد قبل از همه فرآيندهاي ديگر انجام پذيرد.
جداسازي توسط کارگراني که در دو طرف ميز سورتينگ وجود دارند انجام مي گيرد. به منظور تشخيص ميوه هاي معيوب، اين عمل اکثرا بعد از شستشو انجام مي گيرد.
– دم گيري
در مورد آلبالو انگور اجرا مي گردد. دستگاه دم گيري آلبالو، از تعداد زيادي غلطک کائوچوئي که در جهت مخالف هم حرکت نموده و فاصله آنها قابل تنظيم مي باشد، تشکيل شده است. سيستمي که غلطک ها بوجود مي آورند شيب دار بوده و هنگام حرکت ميوه ها در قسمت رويه غلطک ها دم آنها در ميان غلطک ها گير کرده و جدا مي گردد. دستگاه جداسازي ساقه انگور ، لز يک غربال استوانه اي شکل که قطر سوراخ خهاي آن از قطر حبه هاي انگور بزرگتر مي باشد و يک غلطک که داراي دندانه هاي فنري بوده و در محور غربال و استوانه مي چرخد تشکيل شده است. ساقه هاي جداشده از طرف ديگر استوانه بيرون ريخته و خود ميوه از قسمت غربال استوانه بيرون مي افتد.
5- خرد کردن
قبل از پرس کردن بايد بافت ميوه متلاشي شده و ديواره سلول تا حدي تجزيه گردد. بدين منظور،آلبالو و انگور از ميان دو غلطک که در جهت مخالف هم چرخيده و فاصله آنها قابل تنظيم مي باشد عبور داده مي شود. در آلبالو شکستن بيش از حد هسته ها سبب نفوذ آميگدالين موجود در هسته به آب ميوه مي گردد. در اثر تجزيه، اين گلوزيد، همراه بنزآلدهيد ( آروماي مخصوص بادام ) اسيد ئيدروسيانيک بوجود مي آيد. بدين جهت اين موضوع بايد با دقت بيشتري مورد توجه قرار گيرد.
سيب، گلابي و به در آسياب ميوه خرد مي گردند. به ميوه خردشده ” مش” گفته مي شود.
6– گرم کردن مش
به محض متلاشي شدن بافت، قهوه اي شدن رنگ ميوه شروع مي گردد. اين پديده که قهوه اي شدن آنزيمي ناميده مي شود توسط آنزيمهاي ارتو- دي فنيل اکسداز، و پار- دي فنيل اکسيداز ، که به طور طبيعي در ميوه وجود دارد کاتاليز مي گردد. ترکيباتي که به عنوان سوبسترا، در واکنش شرکت مي کنند اکثرا داراي بافت ارتو- دي ئيدروکسي فنوليک مي باشند.
يکي از روش هاي اساسي جلوگيري از اين تغييرات نامطلوب، غير فعال کردن حرارتي آنزيم ها مي باشد بدين منظور مش آلبالو و انگور در درجه حرارت ٨٥-90 درجه سانتيگراد به مدت 4-2 دقیقه حرارت داده مي شوند. به طور متداول براي اين منظور از مبدل هاي حرارتي لوله اي دو جداره استفاده مي گردد. در اين سيستم براي گرم کردن آب ميوه از بخار و براي سرد کردن تا دماي ٥٠ درجه سانتيگراد با هدف فرمانتاسيون ( آنزيم زني) از آب سرد استفاده مي شود.
در مورد سيب، گلابي و غيره عموما عمل گرم کردن مش انجام نمي گيرد.
7- فرمانتاسيون مش
فرمانتاسيون مش در حقيقت عمل آنزيم زني مي باشد. بدين منظور، آنزيم هاي مورد استفاده علاوه بر فعاليت پکتوليتيک، داراي فعاليت سلولوتيک، همي سلولوتيک و پروتوليتيک نيز مي باشند. بدين ترتيب، متلاشي شدن ديواره سلول هنگام پرس کردن اسان گشته و راندمان پرس افزايش مي يابد. مقدار آنزيم مورد نياز بسته به ميزان فعاليت آن، به ازاي هر تن مش در مورد آنزيم هاي جامد 20-10 گرم و در مورد آنزيم هاي مايع ١٠٠ -200 ميلي ليتر مي باشد. در جه حرارت مناسب براي اين فرآيند بين ٤٥- 50 درجه سانتيگراد و زمان تاثير آن بسته به نوع آنزيم مصرفي بين ١ – 2 ساعت مي باشد. مقدار بهينه آنزيم مورد نياز بوسيله ” تست چکاندن ” تعيين مي گردد.
8- پرس کردن
در خط تولید آبمیوه و کنسانتره متداول ترين روش براي استخراج آب ميوه از مش ، پرس کردن مي باشد. ديفيوژن و آبگونه سازي کل روش هاي ديگري هستند که در اين مورد مي توان بکار برد. به منظور استخراج آب ميوه از مش ، انواع مختلف پرس مورد استفاده قرار مي گيرد که بر حسب طرز کارشان به دو گروه مداوم و غير مداوم تقسيم مي گردند. بسته به نوع پرس ، ترکيب آب ميوه و راندمان آن متفاوت مي باشد. راندمان آب ميوه در پرس ها بسته اي در مورد سيب، انگور و آلبالو 65-83 % 70-85 و 65-75% تغيير مي کند.
9- آروماگيري
عمل آروماگيري در مورد ميوه هايي که مي خواهيم آنها را تغليظ نمائيم بايستي قبل از عمل تغليظ انجام گيرد اين عمل يا قبل از شفاف سازي و يا قبل از عمل تغليظ انجام مي شود. انجام آروماگيري قبل از شفاف سازي به دليل تهيه آروماي طبيعي تر و بيشتر، مطلوبتر مي باشد. اين عمل در سيستمي به نام ” آروماگير ” انجام مي گيرد که از بخش هاي اواپراتور، تجزيه جزء به جزء و سرد کن تشکيل شده است . از ١٥٠-200٢٥٠ ليتر آب ميوه کنسانتره به منظور تهيه آب ميوه حدود ١ ليتر(0.6-0.4) کنسانتره آروما بدست مي آيد. اين آروما در موقع رقيق کردن کنسانتره به منظور تهيه آب ميوه مجددا به آن اضافه مي گردد.
10 – شفاف سازي
دماي اب ميوه خروجي از آروماگير ٩٠- ٩٢ درجه سانتيگراد است که توسط مبدل حرارتي به ٤٥ – ٤7 درجه سانتيگراد رسيده و به تانک هاي شفاف سازي منتقل مي شود. ابتدا، به روش آنزيمي، پکتين و در صورت وجود نشاسته تحزيه مي شود. سپس با افزودن مواد کمکي در همان دما و يا در دماي ٢٠-٢٥ درجه سانتيگراد فلوکاسيون ( لخته) ايجاد مي گردد. براي جدا کردن لخته آب ميوه مدتي در داخل تانک نگهداري مي شود تا لخته رسوب نمايد و يا با اجراي عمل فلوتاسيون (شناورسازي) ، از آب ميوه جدا مي گردد.
11- فيلتراسيون
بعد از جدا کردن رسوب ، عمل صاف کردن انجام مي گيرد. براي صاف کردن آب ميوه از صافي هاي صفحه اي و يا پوششي استفاده مي شود. در سالهاي اخير ، اجراي فيلتراسيون خلاء نيز رايج شده است.
12- کنسانتره کردن ( تغليظ کردن )
آبميوه شفاف اکثرا تغليظ شده و نگهداري مي شود. بدين ترتيب، هم در برابر فساد ميکروبيولوژيکيو تغييرات شيميايي مقاوم گشته و هم حجم آن کاهش مي يابد. آب ميوه تغليظ شده، بعدا در تهيه آب ميوه مورد استفاده قرار مي گيرد.
در اين رابطه سه روش تغليظ به شرح زير وجود دارد :
١- تغليظ به روش حرارتي
٢- تغليظ کردن به روش انجماد
٣- تغليظ کردن به روش اسمز معکوس
متداولترين اين ها، تبخير و يا به عبارت ديگر تغليظ حرارتي مي باشد. در تغليظ به روش انجماد، آب ميوه ابتدا منجمد شده و قسمت معيني از آب موجود در آن بسته به درجه حرارت انجماد به حالت يخ در مي آيد. سپس کريستال هاي يخ بوسيله سپراتور جدا مي گردد و مقدار ماده خشک موجود در قسمت منجمد شده افزايش مي يابد. آب سيب هنگامي که حاوي ١١ % ماده خشک باشد در دماي مابين – ٥ الي – ٨ درجه سانتيگراد منجمد مي گردد، ٨١,٥ آب آن به صورت کريستال يخ جدا گرديده و مقدار ماده خشک تقريبا به ٤٠ % مي رسد. با وجود اينکه در اين روش ميزان انرژي مورد نياز براي انجماد هر واحد آب ( ٨٠ کيلوکالري براي منجمد
کردن يک کيلوگرم آب) نسبت به روش حرارتي کمتر مي باشد ( تقريبا ٣٠ % اواپراتور سه مرحله اي ) ، ولي به دليل گران بودن فرم انرژي و نيز بالا بودن هزينه تاسيسات، اين سيستم در مقايسه با سيستم حرارتي بسته به ظرفيت ٢-7 برابر گرانتر مي باشد. بدين جهت تغليظ به روش انجماد فقط در مورد آب پرتقال که در مقابل حرارت حساس مي باشد در سطح محدودي اجرا مي گردد. در اين مورد ميزان ماده خشک نهايي به گرانروي بستگي دارد که در مورد آب ميوه ها حدود 40-50% می باشد.
اسمز معکوس، عبارتست از عبور دادن اب ميوه ( با فشار) از ميان سوراخ هاي بسيار ريز يک غشاء انتخاب کننده. مقدار فشار مورد استفاده بايد از مقدار فشار اسموتيک سيستم بيشتر باشد. غشاء، آب و مقدارکمي از ترکيبات داراي مولکول هاي کوچک را مي تواند از خود عبور دهد. با توجه به رابطه نفوذپذيري غشاء و فشار، مي توان با استفاده از اين سيستم مقدار ماده خشک آب ميوه را به صورت اقتصادي حداکثر تا ٢٥ % رساند.
تغليظ حرارتي در دستگاهي به نام اواپراتور انجام گرفته و آب بوسيله عمل تبخير جدا مي گردد.
براي تغليظ کردن ، انواع متعددي اواپراتور( لوله اي ، صفحه اي ، فيلم تراش و سانتريفيوژي) مورد استفاده قرار مي گيرد. مقدار ماده خشک آب ميوه در اين روش تا 70-72 % مي رسد.
13 – انبار کردن
درجه حرارت کنسانتره هنگام خروج از اواپراتور ( بسته ب شرايط تبخير) متغير بوده و عموما بين٦٠ -٤0درجه سانتيگراد مي باشدکه بايد خنک گردد. اگر مقدار ماده خشک محلول ( بريکس) بين ٦٨ -72% باشد، در تانک هاي استيل ضد زنگ و يا در بشکه هاي مناسب در ٤ درجه سانتيگراد انبار مي گردد. اگر ماده خشک کمتر باشد، بايد از روش هاي مناسبي مانند منجمد کردن ، پرکني داغ، پرکني استريل و غيره استفاده گردد.
تهيه آب ميوه از کنسانتره
1- مخلوط کردن
با توجه به نوع نوشابه ( آب ميوه ، نکتارميوه، شربت مميوه) مورد تهيه ، کنسانتره بايد با مقداري آب ، آروما، شکر و اسيد مخلوط گردد.
براي آماده سازي آب ميوه ، کنسانتره يا بريکس اوليه آن را با آب عاري از مواد معدني و با آب قابل شرب رقيق مي کنند. به آب آلبالو که داراي اسيديته بالاتري است، مقداري شکر نيز اضافه مي گردد. بدين منظور بهتر است از آب عاري از مواد معدني استفاده شود. ولي آبي که ترکيب طبيعي آب ميوه را تغيير ندهد نيز مي تواند مورد استفاده قرار گيرد. برا ي جلوگيري از تشکيل رسوب و تغييرات نامطلوب، آب بايد داراي ويژگيهاي مخصوصي باشد. در هنگام تهيه آب ميوه از کنسانتره، بايد آروما به نسبتي که هنگام تغليظ کردن آب ميوه گرفته مي شود ( ١:٢٥٠ و ١:١٥٠ ) مخلوط گردد.
در تهيه نکتار ميوه، نسبت آب ميوه در سيب و انگور حداقل ٥٠ % ، در گلابي و به ٣٥ % ، در آلبالو و انار ٣٠ % مي باشد. مقدار کنسانتره بايد با در نظر گرفتن اين مقادير محاسبه گردد. بايد ميزان شکر افزوده شده آنقدر باشد که مقدار ماده خشک نهايي در نکتار ١٣ % شود. اگر اسيديته کنسانتره از حد لازم کمتر باشد، بايد مقداري اسيد( سيتريک، ماليک و با تارتاريک) به مخلوط اضافه گردد. بعلاوه، آروما بايد با در نظر گرفتن مقدار آب ميوه طبيعي اضافه شود. شکر بصورت مستقيم و يا محلول با غلظت ٦٥ % اضافه مي گردد. شربت با آب گرم يا سرد تهيه مي شود. شکر مورد استفاده بايد داراي ويژگيهاي خاصي باشد. بويژه ساپونين به دليل ايجاد کدورت ثانويه اهميت زيادي دارد. در نوشابه هاي از نوع شربت، نسبت ميوه طبيعي در سيب و انگور اکثرا حداقل ٣٠ % ، در مرکبات ٦ % و در مورد ميوه هاي ديگر ١٠ % است. ميزان ماده خشک محلول در آب در نوشابه هاي گازدار10-13%و در نوشابه هاي بدون گاز حداقل ١٣ % پيشنهاد شده است. براي تهيه اين نوع نوشابه ها ، آب ، آروما و اسيد نيز افزوده مي شود.
مواد ذکر شده در بالا ، در يک تانک داراي همزن به صورت يکنواخت حل مي گردند.
– فيلتراسيون
به منظور جداسازي موادجامد معلق حاصل از آب و شکر ، آب ميوه تهيه شده در نهايت از فيلترعبور داده مي شود.
3- هواگيري
هنگام بهم زدن، مقداري هوا نيز در آب ميوه حل مي شود. به منظور جلوگيري از تغييرات اکسيداتيو، آب ميوه از دستگاه هواگير عبور داده مي شود تا هواي داخل آن تا حد زيادي خارج شود. در اين سيستم، آب ميوه به صورت يک لايه نازک فيلم از سطح استوانه عبور داده شده و هواي داخل آن تحت خلاء ( 30-25 ميلي متر جيوه ) خارج مي گردد.
4-پرکني
اگر عمل پاستوريزاسيون بعد از عمل پرکني انجام گيرد، آب ميوه بايد به صورت ولرم ( تقريبا٦٠ درجه سانتيگراد) پر شود. ولي اگر بعد از پرکني عمل پاستوريزاسيون انجام نگيرد، آب ميوه در مبدل حرارت صفحه اي در دماي ٩٠-٩٢ درجه سانتيگراد به مدت ١ دقيقه پاستوريزه گرديده و سپس با دماي حداقل ٨٥ درجه سانتيگراد داخل بسته بندي مربوطه پر مي گردد.
براي پرکني از سيستم اي خلاء که بر اساس تعادل فشار به صورت اتوماتيک عمل مي کنند استفاده مي شود.
5- سرد کردن
بعد از پرکني داغ و يا عمل پاستوريزاسيون ، دماي آب ميوه سريعا تا 35-30 درجه سانتيگراد کاهش داده مي شود. اين امر، هم از نظر پايداري ميکروبيولوژيکي و هم از نظر حفظ کيفيت چشايي حائز اهميت مي باشد. اگر به منظور سرد کردن ، بطري ها به حال خود رها گردند، مدت مديدي طول خواهد کشيد که اين امر سبب تغييرات نامطولب در طعم و رنگ آبميوه خواهد شد. همينطور مقدار هيدروکسي متيل فورفورال توليدي در روش سرد کردن سريع نسبت به سرد کردن کند، کمتر مي بتشد.
6- انبار کردن
بعد از اتيکت زني و بسته بندي به صورت کارتني بهتر است آب ميوه ها به مدت ٥ روز در انبار قرنطينه نگهداري شوند. با اين کار سرعت اينورسيون افزايش يافته و تعادل در طعم آب ميوه بوجودمي آيد.
ماشین سازی توان صنعت تنها در زمینه ماشین آلات پرکن دربندی لیبل ٬ شیریگ ٬ جت پرینتر ٬و بسته بندی فعالیت دارد .
منبع : http://www.isanat.com
لازم به ذکر است ماشین سازی توان صنعت تنها در زمینه پرکنی و بسته بندی فعالیت دارد
این کار به دو روش سنتی و صنعتی انجام می گیرد که درهر روش با جوشاندن گل با آب و سرد کردن بخار حاصل ، افشره ی گیاه کشیده می شود .
روش سنتی :
در روش سنتی که هنوز هم بسیاری ازکارگاه ها به این فعال هستند ، دیگ های مسی بزرگ لبریز از گل و آب برروی آتش قرار می گیرند و بخار حاوی گلاب از لوله های مخصوص از دیگ خارج و وارد محیط سردی که معمولا استخر آب سرد است می شود . با عبور بخار از محیط سرد ، تقطیر صورت گرفته و بخار تبدیل به مایع که همان گلاب است می شود و در ظرف های مخصوصی ذخیره می شود . [/column]
[column layout=”two”]
[/column]
[/columns]
روش صنعتی
در عرقیات گیری صنعتی ، دیگ های بزرگ پر از گل شده و به صورت اتوماتیک گلاب طی فرایندی به دست می آید . گلاب تولیدی پاستوریزه شده و در بسته بندی های کاملا بهداشتی عرضه می شود .
روش تولید عرقیات
اسانس تولید عرقیات گیاهی بر مبنای اصول یاد شده در تولید گلاب می باشد . رقت و غلظت عرقیات تولید شده بستگی به میزان گیاه داخل ظروف عرق گیری و میزان آبی که دارد برای جوشاندن گیاه به کار می رود .
عرق دو آتشه
عرق دو آتشه یا عرق دو تقطیره عرقیاتی است که در آن یکیار عمل عرق گیری انجام می شود . سپس گلاب یا محصول تقطیری حاصله مجددا در ظرف و دیگ های عرق گیری ریخته و به میزان مورد نیاز و یا به همان اندازه از گل یا گیاه مورد نظر به آن اضافه می شود مجددا عمل تقطیر به همان روش انجام می پذیرد محصول به دست آمده را گلاب یا عرق دو آتشه یا دو تقطیره می گویند .
منبع : معجزات درمانی عرقیات گیاهی ؛ دکتر محمد دریایی
تولید سرکه و الکل ازانگور از دیر باز مورد توجه بوده و با گذر زمان و ورود به عصر صنایع مدرن روش های مختلفی جهت استحصال این دو محصول که کاربردهای فراوانی در صنایع غذایی و دارویی دارند، پایه گذاری شده است.
در این مقاله سعی شده تا علاوه بر معرفی خط تولید سرکه و الکل به تشریح فرآیند تولید سرکه و الکل بپردازیم . اطلاعات این مقاله برای تهیه طرح توجیهی تولید سرکه از الکل و همچنین امکانسنجی تولید الکل از انگور شما مفید خواهد بود لذا تا پایان همراه کانون مشاوران صنعتی ایران بمانید و ما را از نظراتتان بهره مند سازید.
سرکه ، نوعي ماده پاک کننده خنثي (منظور از خنثي داشتن ثابت اسيدي بازي 7 است)و ارزان قيمت است که به محيط زيست هم هيچ آسيبي نميرساند (بر خلاف برخي مواد پاک کننده). معمولاً از سرکه سفيد براي پاک کردن استفاده ميشود. براي مثال ، مخلوط آب و سرکه (يک قسمت سرکه و چهار قسمت آب) قادر است تا شيشههاي پنجره را بخوبي تميز کند. اگر احساس ميکنيد که پس از تميز کردن شيشهها با سرکه ، شيشهها چرب شدهاند، نصف قاشق غذاخوري صابون مايع به مخلوط اضافه کنيد. اين صابون مايع هر گونه لک و چربي شيشه را از بين ميبرد.
لوله ها را ميتوان با استفاده از مخلوط سرکه سفيد و جوش شيرين تميز کرد. پس از مدت زمان معين ، چند گالن آب داخل لوله بريزيد تا اثر سرکه و جوش شيرين کاملاً از بين برود.
از سرکه در کشور چين بعنوان نوعي داروي خانگي استفاده ميشود. معمولاً سرکه را براي جلوگيري از پخش ويروس سارس و ذات الريه مورد مصرف قرار ميدهند. بنابراين سرکه خاصيت ضد ويروسي دارد. همان طور که ميدانيد، هيدروژن ، براي نابود کردن باکتري و ويروسهاي مواد غذايي پيش از نگهداري غذا در يخچال به کار ميرود. براي تهيه اسپريهايي که بمنظور کنترل بيماري ذات الريه ، معمولاً در قاره آسيا مورد استفاده قرار ميگيرند، 5 درصد اسيد استيک و 3 درصد هيدروژن را با هم مخلوط ميکنند.
نقشه فرآيندي واحد تولید سرکه و الکل
روش توليد سرکه و الکل
روش هاي توليد سرکه و الکل همگي به غير از روش غشايي با تخمير در ارتباط است. طراحيفرايند تخمير صنعتي نياز به موارد زير دارد:
محيط کشت خالص از ارگانيسم انتخاب شده در مقدار مناسب و در وضعيت فيزيولوژيکي صحيح. محيط کشت دقيق و استريليزه براي رشد ارگانيسم. فرمانتور (دستگاهي که تخمير درآن صورت ميگيرد) کوچک براي رشد و شروع فرايند در اندازه کوچک و بعد انتقال آن به فرمانتوز بزرگ. فرمانتور توليد کننده يا مدل بزرگ که بتوانند حجمهاي وسيعي از ارگانيسم مورد نظر را جاي دهد.
ابزارهايي جهت:
:: طراحي محيط کشت در وضعيت پايدار :: جداسازي سلولها :: جمع آوري مواد شناور :: تخليص محصول :: قسمت بيرون ريزنده
همچنين فرمانتورها و بيو اکتورها (براي کشت سلولهاي جانوري و گياهي استفاده ميشوند نه ميکرو ارگانيسم ها) مجهز شده اند با يک هوا دهنده براي تامين اکسيژن در فرايندهاي هوازي و نيز يک حرکت دهنده براي يکنواخت ساختن غلظت محيط کشت و يک ترموستات براي تنظيم دما و دتکتور pH و وسيلههاي کنترلي مشابه ديگر.
نيازمنديهاي محيط کشت
سيستمهاي زيادي امروزه بوسيله کامپيوتر کنترل ميشوند که شرايط مناسب را براي رشد ارگانيسمها تامين ميکنند. از جمله آن شرايط: ترکيبات شيميايي خاص به عنوان ماده غذايي يا واسط رشدي ، pH ، دما ، خلوص ارگانيسم کشت رشد و… که در رشد کثيري و در نتيجه در توليد بيو مس و نيز ترکيبات مختلف تاثيرگذار است. منابع غذايي براي تخمير صنعتي به صورت زير ميباشد:
:: ذرت ، شيره لوبيايي جوشيده همراه شير :: نمکهاي آمونياکي يا آمونياک خالص :: نيترات :: هوا
منبع فسفر:
:: نمکهاي فسفات
انواع سيستمهاي کشتي در تخمير صنعتي
1-پردازش دستهاي
در اين روش ، در مرحله stationary يا سکون ، محيط کشت تخريب ميگردد تا بيو مس و ترکيبات اضافه شده و جديد را برداشت کنند. بهترين جهت مثبت اين روش ، سطح مناسب بازده است و نقطه منفي آن ، مواد زائد غذايي استفاده نشده توسط ارگانيسمها ميباشد.
2-مداوم
در اين روش ، محيط کشت بر اساس يک يا دو ترکيب محدود کننده طراحي ميشود. زمانيکه مقدار اوليه اين ترکيبات ، کم باشد، رشد متوقف نشده و به وضعيت سکون ميرسد. اما رشد دوباره با افزودن ترکيب محدود کننده آغاز ميگردد و چون اين روش ، بوسيله ماده محدود کننده ، کنترل ميشود، به اين روش کموستات هم ميگويند.
3-روش پردازش دسته اي – تغذيه اي
در اين نوع ، يک تحريک کننده محيط کشت بطور مداوم يا پريوديک اضافه ميگردد. در اين روش ، فرمانتور براي حجمهاي بزرگي طراحي شده است. توليد پني سيلين که يک متابوليت ثانويه است، با اين روش صورت ميگيرد که داراي دو مرحله است: يکي فاز شروع که با فاز ايديو دنبال مي شود که در سطح پائين فنيل استات اسيد بطور مداوم پني سيلين توليد ميگردد. اما در غلظت بالا ، فنيل استات اسيد ، به عنوان ماده سمي براي ارگانيسمها ميباشد.
4-توليد آنزيمها توسط تخمير صنعتي
توليد صنعتي آنزيمها ، براي توليد اقتصادي غذا و نوشيدني نيازمند است. آنزيمها همچنين در آناليزهاي صنعتي و تکنيکي استفاده ميشوند و امروزه به پودرهاي شوينده (مثل سلولاز ، پروتئاز ، ليپاز) افزوده ميشوند. آنزيمهاي توليد شده بوسيله محيطهاي کشت جانوري يا گياهي يا ميکروبي يا در فاز تروپوفاز مثل آميلاز و يا در ايديوفاز صورت ميگيرد.
محصولات غذايي در صنعت
يک دامنه وسيعي محصولات مثل کره ترش ، ماست ، پنير ، نان ور آمده ، نوشيدنيهاي الکلي ، سرکه ، سبزيجات خشک شده ، ترشيجات و… ، از طريق فرايندهاي تخمير ميکروبي توليد ميشوند. رفته رفته ، از گونههاي مناسبتر ارگانيسمها و فرايندهاي بهتر استفاده ميشود تا محصولات به قيمت مناسبتر به فروش برسند
روش های تهیه سرکه
الف- روش سريع :
آب انگور يا هر محصول قند دار ديگري را در داخل ظروف سر خالي و سر باز ريخته تا تخمير الکلي و اسيدي توسط مخمر ها انجام پذيرد. در اين روش احتمال آلودگي و رشد کپک هاي سطحي زياد بوده و در صورت بروز چنين آلودگي هايي ممکن الکل و اسيد محلول توسط اين مخمر ها و کپک ها به مواد ديگري تبديل شوند و سرکه نامرغوب شود.
ب- روش هوادهي و هوادمي :
در اين روش از مخمر ها استفاده مي شود و در طي آن ابتدا مواد قندي موجود در ميوه ها به الکل تبديل شده و سپس الکل توليد شده به کمک هوادهي و هوادمي به سرکه تبديل مي شود.
ج-روش غشا:
در اين روش پس از آبگيري از آب انگور و قرار دادن آن در ظروف سرباز، پس از ايجاد الکل يا سرکه در ظروف توسط فيلتر پرس به سمت غشا هاي آنيونيکي منتقل شده و در آنجا عمليات جداسازي انجام مي شود.
اين روش فعلا در ايران موجود نبوده و به علت کنترل بالا و سرعت بالا نياز به اپراتوري حرفه اي دارد اما اين روش در کشور هاي توسعه يافته مانند آلمان و اتريش بسيار پرکاربرد است.
شايان ذکر است هزينه سرمايه گذاري اين روش بسيار بالا بوده و تامين هزينه آن در ايران مشکل ساز خواهد بود اما در صورت تامين اعتبار اين روش تا 3 برابر بازدهي بالاتري خواهد داشت .
از مشکلات موجود در تخمير تعيين بازده و ثابت نگاه داشتن فرمولاسيون آن است. در واقع اگر اين مخمرها در محيط کشت گلوکز و در حضور اکسيژن کافي قرار گيرند، به شدت تقسيم شده ، اکسيژن جذب کرده ، دياکسيدکربن آزاد ميسازند. بيشترين سرعت واکنشهاي ناشي از تنفس و شدت اکسيداسيون گلوکز اين مخمرها که از گروه آسکوميست هستند هنگامي است که تنفس هوازي دارند اگر اين مخمرها در داخل يک ظرف در بسته کشت داده شوند پس از مصرف اکسيژن محدود و معين داخل ظرف و آزاد ساختن گازکربنيک ديگر قادر به تنفس عادي نبوده ، شروع به تخمير باقي مانده مواد ميکنند. آغاز تخمير ايجاد اکسيدکربن همراه با الکل اتيليک است و بوي الکل اتيليک در اين هنگام وقوع عمل تخمير را در محيط کشت معلوم ميکند.
در تخمير ترکيبات ديگري مانند گليسيرول نيز بوجود ميآيند. پيدايش ترکيبات فرعي غير از الکل در پديده تخمير و حضور اين ترکيبات در محيط عمل از نظر ادامه تغيير اهميت فراوان دارد. رشد مخمرها در شرايط تخميري (تنفس بيهوازي) بسيار کند است، در شرايط تخمير انرژي آزاد شده از مقدار معيني مواد قندي مانند يک گرم گلوکز محلول ، درحدود 21 بار کمتر از حالت تنفس عادي (هوازي است) انرژي حاصل از پديده تخمير بيشتر به صورت حرارت تلف ميشود.
محيط در حال تخمير نسبت به محيطي که در آن تنفس عادي صورت ميگيرد بسيار گرمتر است. تخمير الکلي تحت اثر مجموعه در همي از آنزيمهاي درون سلولي به نام (زيماز) صورت ميگيرد. مجموعه آنزيمي هنگامي که مخمرهاي آن زنده باشند بيشترين اثر تخميري را دارند. بازده تخميري آنزيمها در خارج از سلول بسيار ضعيفتر از آنزيمهاي داخل سلول زنده است. بين اثر طبيعي آنزيمها ، نيروي زيستي و ساختار سلولي مخمرها بستگيهايي وجود دارد و به اصطلاح تخمير پديدهاي درون سلولي است و آنزيمهاي استخراج شده از مخمرها در خارج از سلول بخش مهمي از قدرت تخميري خود را از دست ميدهند.
هنگامي ذخاير قندي در يک بافت پيش ميآيد که در شرايط عادي در معرض هوا قرار داشته و در آن تنفس بي هوازي پيش آيد. اگر بخشي از يک بافت داراي ذخيره مواد قندي باشد ، مانند قطعاتي از غده چغندر و بخش مياني ميوههاي آبدار و شيرين مثل انگور ،آنرا داخل يک ظرف در بسته با مانومتر قرار دهيم، در بافتهاي قطعات مزبور ابتدا تنفس عادي با جذب اکسيژن و دفع دياکسيدکربن صورت ميگيرد. از آنجا که اکسيدکربن حاصل از تنفس عادي بعدا در داخل شيره واکوئلي سلولهاي بافت حل ميشود، فشار داخلي ظرف با جذب اکسيژن موجود به تدريج کم ميشود و هنگامي که اکسيژن درون ظرف تمام شود، به ناچار شرايط بيهوازي (تخمير) پيش آمده ، با ازدياد تدريجي اکسيدکربن و الکل در ظرف ، بالا رفتن فشار داخلي آن شروع ميشود.
تخمير بوسيله خود بافتها و بدون حضور ميکروارگانيسمها و مخمرها صورت گرفت. اين تخمير که در کليه بافتهاي گياهي ، ميوههاي سبز مانده در تاريکي و حتي در جلبکها و قارچها نيز کم و بيش ديده ميشود، تخمير درون بافتي و عاري از مخمر ميگويند. تخمير درون بافت بسياري از دانههاي جوان مانند نخود که پوسته آن نسبت به اکسيژن تا اندازهاي قابل نفوذ است و همچنين در بيشتر ميوههاي آبدار که اکسيژن در بافتهاي داخلي آنها معمولا کم است امري عمومي است.
به خصوص اگر مقدار زيادي ميوه در يک جا انبار شود، موجبات و شرايط تخمير در آنها کاملا فراهم ميشود. با توجه به مطالب فوق و تخمير درون بافتي ، بايد آن را پديدهاي عمومي در گياهان دانست و توجه به اين امر که آنزيمهاي تشکيل دهنده زيماز منشا گياهي دارند، تخمير را بايد امري طبيعي در گياهان به شمار آورد. پديده تخمير درون بافتي با مرگ سلولهاي بافت مورد تخمير معمولا ارتباط ندارد، اگر بافتهاي در حال تخمير در هواي آزاد قرار داده شوند، تخمير دروني آنها متوقف شده تنفس عادي مجددا آغاز ميشود. تخمير در گياهان فقط از نوع الکلي نيست همراه با ايجاد الکل ترکيبات ديگري مانند اسيد سيتريک ، اسيد ماليک ، اسيد اکساليک و اسيد تارتاريک نيز کم و بيش بوجود ميآيند.
شدت تخمير و اندازه گيري آن
شدت تخمير را با قرار دادن اندام داراي ذخيره قندي مانند دانهها ، غدهها و يا ميوهها در يک محيط فاقد اکسيژن و داراي ازت ميتوان به دقت اندازه گرفت و براي اين سنجش از روش اندازه گيري دياکسيدکربن آزاد شده نيز ميتوان استفاده کرد. ولي چون واکنشهاي ديگر همزمان با تخمير ميتوانند CO2 متصاعد کنند اين روش ممکن است دقيق نباشد. بنابراين اندازه گيري مقدار الکل توليد شده از تخمير معمولا بهتر ميتواند معرف و تعيين کننده شدت تخمير باشد. مقدار الکل حاصل از تخمير در واحد زمان در يک ترکيب قندي تقريبا معادل همان نسبتي است که از اندازه گيري شدت تنفس به دست ميآيد.
مکانيزم تخمير
مکانيسم تخمير الکلي تقريبا مشابه مکانيزم تنفس عادي است و در بيشتر پيامدهاي واکنشي ، همانند هم هستند. براي مطالعه مکانيسم تخمير ، به واکنشهاي تخمير الکلي ميپردازيم. تخمير الکلي فقط روي گلوسيدها صورت گرفته ، خود شامل دو مرحله است:
مرحل اول :تولید سرکه
انتهاي پيامدهاي واکنشي که حالت زنجيرهاي دارند، همان مسير EMP يا گليکوليز است که به تشکيل اسيد پيروويک ختم ميشود.
مرحله دوم :تولید سرکه
با تجزيه اسيد پيروويک که خود سرآغاز پيامدهاي واکنشي جداگانهاي است که به هيچ وجه ادامه يا بخشي از مسير گليکوليز نيست شروع ميشود. اسيد پيروويک با آنکه در آخر مسير گليکوليز و پايان تمام پيامدهاي زنجيرهاي آن مانند هگزوزها ، تري اوزها و همه اوزهاي شکسته و تخريب يافته قرار دارد خود از گلوسيدها به شمار نميآيد. شروع تخمير الکلي از راه گليکوليز با استالوئيد است. استالوئيد را ميتوان بوسيله سولفيت سديم از عصارههاي تخميري به صورت بيسولفيت جدا و استخراج نمود. در تخمير الکلي به ازاي مصرف هر مول گلوکز دو مول NADPH2 دو مول ATP و دو مول اسيد پيروويک حاصل ميشود.
در دومين مرحله تخمير که تبديل اسيدپيروويک به الکل اتيليک است N ADH2 حاصل از مسير گليکوليز مصرف و تبديل شده ، از تمام واکنشها فقط دومول ATP که حاصل از فسفريلاسيونهاي وابسته به متابوليتهاي اين مرحله است باقي خواهد ماند واکنش کلي تبديل گلوکز به الکل اتيليک بطور خلاصه عبارت است از:
C6H12O62CH3CH2OH+2CO2 + 2ATP
بازده نظري تخمير در حدود 44% و کمي بيش از بازده تنفس است. تجزيه گلوکز در واکنشهاي تخميري ناقص بوده از آن فقط 2 مول ATP حاصل ميشود. در فرآيندهاي تنفس تجزيه گلوکز بطور کامل صورت گرفته ، 36 مول ATP از آن نتيجه ميشود.
:: جهت سفارش تدوین طرح توجیهی با مهر مورد تایید بانکها ( جهت اخد وام بانکی و مصوبه و مجوز ) و یا خرید همه پکیجهای طرحهای کسب و کار توجیهی و یا دانلود طرح توجیهی رایگان و دانلود رایگان پروژه های کارآفرینی صنعتی معدنی خدواتی جهانگردی گردشگری ایرانگردی و طرح های تجاری کشاورزی و طرحهای زودبازده ی دامداری و دامپروری روی لینک مربوطه کلیک نمایید .
تولید ماست تاريخچه توليد ماست به هزاران سال قبل برمي گردد. ماست براي اولين بار در مشرق زمين و در فلات ايران تهيه شد. در آن زمان اين مناطق داراي زمين هاي حاصلخيزي براي نگهداري و پرورش گوسفند بوده و دام پروران اغلب ماست را از شير اين دام تهيه مي کرده اند.
ماست از تلقيح دو نوع باکتري مخصوص به داخل شير توليد مي شود. پس از تلقيح، شير را در دماي 43- 40 درجه ي سانتيگراد نگهداري مي نمايند. شير پس از مدتي بر اثر ترشح اسيد لاکتيک مترشحه از باکتري ها منعقد مي گردد.
براي توليد ماست بايد از شير با کيفيت بالا استفاده شود. اين شير بايد تازه بوده و از دام سالم دوشيده شده باشد. اگر شير از دامي که دچار بيماري ورم پستان است تهيه شود، اين شير به دليل ترکيبات غير طبيعي و همچنين احتمال داشتن باقي مانده ي آنتي بيوتيکي، قابل استفاده براي توليد ماست نخواهد بود.
مواد مورد نياز براي تهيه ماست شير تازه با کيفيت بالا مايه ي ماست شير خشک ( در صورت لزوم )
مراحل توليد ماست
1- افزودن شير خشک به شير تازه به مقدار 2-1 درصد براي افزايش مواد جامد شير.
2- حرارت دادن شير تا دماي 90 درجه ي سانتي گراد به مدت 5 دقيقه؛ که اين کار باعث
الف ) نابودي باکتري هاي مزاحم مي شود.
ب ) افزايش قدرت پيوند دهي پروتئين هاي شير با آب مي گردد، در نتيجه ماست آب نمي اندازد. ج ) اگر شير داخل مخزن در باز حرارت داده شود، به علت تبخير به ميزان ماده خشک شير افزوده مي شود.
3- سرد کردن شير تا دماي مايه زني ( 45- 42 درجه ي سانتي گراد ).
4– افزودن مايه ي ماست.
مايه ماست معمولاً مخلوطي از باکترهاي استرپتوکوکوس ترموفيلوس و لا کتوباسيلوس بلگاريکوس بوده و بوسيله ي شرکت هاي سازنده ي مايه ماست تهيه و به صورت پودر عرضه مي گردد. اين پودرها در کارخانه هاي لبني با روش توصيه شده ي کارخانه ي سازنده به صورت باکتري هاي فعال در آمده و براي توليد ماست به کار برده مي شوند. البته اگر توليد ماست در خانه انجام شود، مي توان از ماست تازه به عنوان مايه ي ماست استفاده نمود. چون درعمل گفته مي شود که بايد تعداد دو دسته باکتري هاي سازنده ي ماست در هر ميلي ليتر از مايه ي ماست به يک اندازه باشند؛ بنابر اين استفاده از ماست تازه توصيه مي شود. ماست هاي ترش، نشان دهنده ي برتري رشد يک دسته از باکتري ها در محيط مي باشند.
دماي مايه زني : دماي مناسب در هنگام افزودن مايه بسيار مهم مي باشد. مايه زني در دماي بالا باعث ترش شدن ماست و افزايش سرعت انعقاد شده و بر عکس دماي پايين مايه زني ، منجر به طولاني شدن زمان انعقاد، شيرين شدن و کاهش عطر و طعم ماست مي گردد. بنابراين بهترين دما، دماي معمولي است.
مقدار مايه : معمولاً ميزان مايه ي مصرف 5/0 تا 2 درصد مي باشد.
5- گرم خانه گذاري : شير مايه خورده بايد به مدت 5/2- 5/3 ساعت در دماي حدود 40 درجه ي سانتي گراد نگهداري شود ( براي توليد ماست هاي شيرين، شير را در دماي پايين تر مايه زده و مدت زمان گرم خانه گذاري نيز افزايش يابد).
6- سرد خانه گذاري : ماست تازه منعقد شده، بايد قبل از ارائه به بازار فروش يا مصرف، حداقل به مدت 24 ساعت در سردخانه يا يخچال نگه داري شود.
مشکلات و عيوب توليد ماست
1- شير منعقد نمي شود، يا بافت ماست دانه دار، شني و آبکي است.
علل و راه حل آن :
– احتمالاً شير داراي ترکيبات ممانعت کننده رشد باکتري است که از جمله ي آن ها مي توان به وجود آنتي بيوتيک ها، باقي مانده ي مواد شوينده و غيره اشاره نمود. براي حل اين مشکل بايد از شيري با کيفيت بالا استفاده کرد.
– مايه ي مورد استفاده ضيعف است و از قدرت لازم برخوردار نيست يا آلوده شده است. براي رفع آن بايد از مايه تازه استفاده کرد.
– افزودن مايه ي ماست در دماي بسيار بالا به شير. در اين حالت احتمالاً باکتري هاي مايه ماست آسيب ديده يا نابود شده اند . بنابراين بايد دماي مرحله ي افزودن مايه به شير،45- 42 درجه ي سانتي گراد باشد.
– پايين بودن دماي گرم خانه گذاري.
آب انداختگی
علل و راه حل آن :
عدم حرارت دهي مناسب به شير . دماي حرارت دهي شير بايد90 درجه سانتي گراد به مدت 5 دقيقه باشد.
کم بودن ماده ي خشک شير که راه حل آن افزودن شيرخشک يا افزايش تبخير شير در هنگام حرارت دادن است.
– کوتاه بودن زمان گرم خانه گذاري .
3- بد مزگي ماست علل و راه حل آن
– آلوده بودن مايه ي ماست که راه حل آن، تعويض مايه ي ماست و استفاده از مايه ماست تازه است.
– طولاني بودن زمان گرم خانه گذاري که راه حل آن، انتقال سريع ماست منعقد شده از گرم خانه به سردخانه يا يخچال است.
– حرارت دادن بيش از اندازه ي شير در ابتداي مرحله ي ماست سازي که راه حل آن ، دادن حرارت مناسب به شير است
… در جوامع شهری و روستائی روش های تهیه ماست تا حدودی جنبه صنعتی و نیمه صنعتی به خود گرفته و مؤسساتی به وجود آمده است که این فرآورده را در مقیاس وسیع تهیه و به بازار عرضه می دارند. ماست در واقع تنها فرآورده ای است که به سراسر جهان راه یافته است. رواج این محصول ناشی از عوامل متعددی از قبیل عطر و طعم مطبوع ماست معمولی، اشتهار آن به داشتن اثرات درمانی و احتمالا مهم ترین آن ها قوام زیاد و خامه گونه آن است که در تولید ماست میوه ای وسیله مناسبی برای میوه به شمار می رود. در حال حاضر سالانه میلیون ها گالن ماست تولید می گردد.
ماست در کشورهای اطراف دریای مدیترانه، آسیا و اروپای مرکزی دارای مصرف بالایی است. این فرآورده از کشور بلغارستان منشا گرفته است. اصل این واژه ترکی می باشد و به معنای مخلوط کردن است. معنی واژه نشان می دهد که ماست را چگونه تهیه می کنند. قوام، طعم و مزه ماست از یک منطقه به منطقه دیگر متفاوت است. در محلی حالت سفت و با ویسکوزیته بالا و در جای دیگر قوام ژله ای و نرم آن را می پسندند. ماست به صورت منجمد و به عنوان دسر و یا به حالت آبکی به فرم نوشابه در بازارهای دنیا عرضه می گردد. مزه و طعم ماست از سایر فرآورده های اسیدی شده شیر متفاوت بوده و مواد فرار و معطر آن شامل مقدار کمی اسید استیک و استالدهید است.
تاریخچه تولید ماست
در گذشته تصور می شد که مردم بلغارستان اولین کسانی بودند که ماست تهیه کردند اگر چه شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مردم کشورهای دیگر از دو قرن قبل از میلاد مسیح، ماست و دیگر انواع لبنیات را تهیه می کردند؛ ولی در خصوص منشاء تولید ماست، تاکنون گزارشی مستند به دست نیامده است، اما اعتقاد به اثرات مفید ماست در سلامتی انسان، از زمان های گذشته در چندین جامعه متمدن وجود داشته است. بر اساس اعتقادات ایرانیان، دلیل طولانی تر بودن عمر حضرت ابراهیم (ع)، به مصرف ماست نسبت داده می شود. علاوه بر این، چنین گزارش شده است که فرانسیس اول، امپراتور فرانسه نیز بیماری ضعف و سستی خود را با مصرف ماست حاصل از شیر بز معالجه کرده است.
به احتمال زیاد، منشاء تولید ماست خاورمیانه است و تحول در این محصول تخمیری قرن ها را می توان مرهون مردم و عشایر ساکن در این منطقه از جهان دانست.
اولین ماست ها احتمالا به طور تصادفی تهیه شدند یعنی زمانی که شیر را برای حمل و نقل داخل کیف هایی که از پوست بز درست شده بود می ریختند، باکتری موجود در پوست بز، شیر را تخمیر نموده و ماست به دست می آمد. به این محصول طی سال ها، نام های متعددی اطلاق شده است.
ماست تا دهه آغازین قرن بیستم تنها میان مردم اروپای مرکزی و شرقی رایج بود تا این که در آن زمان، یک زیست شناس روسی کشف کرد که دلیل طول عمر مردم بلغارستان، استفاده زیاد از ماست می باشد.
از آن جا که این زیست شناس عقیده داشت که لاکتوباسیلوس برای سلامتی مفید است، او سعی نمود که استفاده از ماست را در سرتاسر اروپا رواج دهد. به دنبال آن در سال 1919 میلادی اولین کارخانه صنعتی تولید ماست در شهر بارسلونای اسپانیا احداث شد و مصرف ماست روز به روز افزایش یافت.
ارزش تغذیه ای ماست
ماست به عنوان یک محصول تخمیری لبنی به وسیله افزودن مایه ماست (مجموعه ای از میکروب های مفید از نوع اسید لاکتیک) به شیر به دست می آید و در این تخمیر قند شیر (لاکتوز) به اسید لاکتیک تبدیل می شود. این فرآیند به ماست بافت خاص و طعم تازگی می دهد.
این محصول سرشار از کلسیم، فسفر، ریبوفلاوین، ویتامین ب12، ب5، ید، اسید پانتوتنیک، روی، پتاسیم، مولیبدن و پروتئین است. ماست ساده حاوی 10 الی 14 گرم پروتئین در هر 250 گرم است که تقریباً 20 درصد پروتئین مورد نیاز روزانه افراد را تامین می کند که این میزان 20 درصد بیش از پروتئین های شیر است.
در کنار این مواد مغذی باکتری های زنده از نوع اسید لاکتیک نیز باعث ایجاد خواص بالقوه در ماست می شوند، که از آن جمله می توان به افزایش طول عمر و تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری های نظیر سرطان و عفونت ها اشاره کرد. باکتری های ماست قادر به تحمل شرایط اسیدی داخل دستگاه گوارش انسان می باشند، بنابراین این باکتری ها در حفظ باکتری های مطلوب دستگاه گوارش بسیار مفید هستند. باکتری های ماست قادرند بخشی از ترکیبات مضری را که به وسیله دیگر باکتری ها در دستگاه گوارش تولید می شوند، خنثی نمایند. این امر در ارتقای سلامتی انسان نقش مهمی را دارا می باشد.
در زیر به چند نکته مهم دیگر در خصوص ویژگی های اختصاصی ماست اشاره می شود:
هضم ماست آسان تر از شیر است.
ماست با تقویت باکتری های مفید ساکن روده، باعث افزایش سلامت دستگاه گوارش می شود. ماست با خنثی سازی برخی ترکیبات مضر صفراوی، از تحریک جدار روده ها کاسته و احتمال بروز تومور روده را کاهش می دهد. کلسیم موجود در ماست نیز مانع رشد بی رویه سلول های پوششی روده ی بزرگ می شود. مطالعه دانشمندان نشان داده که متوسط ورودی 1200 میلی گرم کلسیم در روز به بدن، باعث کاهش چشم گیر شیوع و بروز سرطان روده بزرگ می شود.
بررسی ها نشان داده، که ماست در کمک به درمان اسهال کودکان مفید بوده است.
متخصصان در هنگام مصرف آنتی بیوتیک ها، مصرف ماست را توصیه می نمایند، زیرا اغلب آنتی بیوتیک ها باعث نابودی باکتری های مفید دستگاه گوارش شده و متعاقبا باعث اختلال در کار دستگاه گوارش می شوند. بررسی ها نشان داده که نابودی باکتری های مفید دستگاه گوارش خود نیز می تواند باعث بروز اسهال های متوسط تا شدید شود. ماست می تواند به برگشت شرایط طبیعی روده ها کمک نماید. توصیه شده در هنگامی که قرار است بیمار بیش از 2 هفته آنتی بیوتیک مصرف نماید، حداقل 250 میلی لیتر ماست را در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهد.
ماست باعث کاهش عفونت های ناشی از قارچ ها در دستگاه تناسلی زنان می شود. تحقیقات نشان داده، مصرف روزانه 250 میلی لیتر ماست حاوی باکتری های زنده، باعث کاهش تعداد قارچ ها و مخمرهای بیماری زا در دستگاه تناسلی زنان شده و شیوع عفونت ناشی از این ارگانیزم ها را کاهش می دهد.
تحقیقات نشان داده که ماست حاوی میکروارگانیسم های زنده و خاص (پروبیوتیک ها) است و می تواند باعث کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) خون شود. این ممکن است به علت تاثیر فعالیت باکتری های زنده و سهولت متابولیسم کلسترول باشد. زیرا ماست می تواند اتصال هایی را با اسیدهای صفراوی ایجاد کند. (اسیدهای صفراوی در ساخت کلسترول نقش دارند.)
ماست علاوه بر کاهش شیوع انتشار بیماری های اسهالی، زخم معده گاستریک، سرطان روده و امراض روده، هم چنین برای معالجه و احتمالا پیشگیری از ورم مفاصل، آلرژی ها و حتی عدم تحمل لاکتوز مفید است.
انواع ماست
ماست پاستوریزه و ماست استریلیزه
ماست پاستوریزه با روش پاستوریزاسیون تولید می شود و ماندگاری آن در یخچال حدود 14 روز است. گاهی برای افزایش مدت نگهداری ماست، آن را پس از تولید و تنظیم شدن اسید، به وسیله دستگاه مخصوصی، حرارت داده و استریل می کنند. سپس در شرایط استریل بسته بندی می کنند. این نوع ماست دارای ماندگاری طولانی چهار تا شش ماه است. البته باید در نظر داشت به علت این که در این روش باکتری های ماست از بین می روند، عده ای خواص ماست تازه را برای آن قائل نیستند. روش های متنوعی به منظور افزایش کیفیت نگهداری ماست مورد استفاده قرار گرفته اند؛ مانند روش های منجمد و خشک کردن، جایگزینی هوا با گاز، افزودن مواد نگهدارنده، استفاده از تجهیزات اسپتیک، به کاربردن میکروویو، استریل کردن به وسیله حرارت.
فرآیند حرارتی در محصول، باعث غیر فعال کردن استارترها و آنزیم هایشان و هم چنین کپک ها و مخمرهای آلوده کننده می شود؛ در نتیجه زمان نگهداری محصول افزایش می یابد.
دوغ
این محصول مخصوص کشورهای خاورمیانه می باشد و با استفاده از باکتری تولید کننده اسید لاکتیک (لاکتو باسیلوس) و با افزودن نمک و گاهی اوقات مواد طعم دهنده تولید می شود. برای این کار از ماست تازه به عنوان ماده اولیه استفاده می شود. معمولا این محصول را در بطری های شیشه ای بسته بندی می کنند. این فرآورده حالت آبکی دارد و ماندگاری آن حدود 15 روز است.
ماست غلیظ شده (ماست چکیده) این محصول را با کاهش آب ماست، تولید می کنند. این محصول به عناوین Tan یا Than در ارمنستان، Leben Zeer در مصر، Torba، Kurut و یا Tulum در ترکیه شناخته می شود. در اکثر مناطق عرب نشین به نام Labneh یا Lebneh معروف است. امروزه به دلایل بهداشتی از کیسه های پارچه ای به جای پوست حیوانات برای تولید ماست غلیظ شده استفاده می شود. ماندگاری ماست چکیده به علت داشتن اسید بالا حدود 10 روز در دمای یخچال است.
فرآورده های ماست غلیظ شده
کشک
این محصول در اصل فرآورده ی ویژه ای از ماست با ماندگاری طولانی است. برای تهیه این محصول، ماست را پس از فرموله کردن، حرارت دادن و حذف آب اضافی به صورت تغلیظ شده یا خشک در می آورند.
قره قروت این فرآورده محصول جانبی در تولید ماست غلیظ شده است. برای تهیه قره قورت معمولا آب ماست را (بخشی از ماست را که هنگام تغلیظ از آن جدا می شود) به وسیله حرارت تغلیظ نموده و بسته بندی می کنند. این محصول بسیار ترش مزه بوده و به عنوان چاشنی همراه غذاهای مختلف مصرف می شود.
ماست منجمد ماست منجمد در سه گروه عمده نرم، سخت و یا خامه ای طبقه بندی می شود. این محصول به نام بستنی ماست هم معروف است که در کشورهای خارجی وجود دارد. این محصولات از لحاظ خصوصیات فیزیکی شان شبیه بستنی هستند و دارای خصوصیات مزه اسیدی ماست تلفیق شده با سردی بستنی است. این محصولات دارای مقادیر بالایی شکر و پایدار کننده و یا امولسیفایر در مقایسه با ماست هستند، زیرا این ترکیبات در پروسه منجمد کردن و محفوظ کردن حباب هوا مورد نیاز می باشند. در این فرآورده پس از فرمولاسیون، ماست را در فریزرهای بستنی ساز منجمد کرده و به صورت دسر مصرف می کنند.
ماست میوه ای
تولید ماست میوه ای در دنیا بسیار رایج است و طرفداران زیادی نیز دارد. برای تولید این محصول روش های مختلفی وجود دارد که در زیر به چند نمونه آن اشاره می شود:
الف- تولید ماست میوه ای با استفاده از اسانس و رنگ خوراکی در این فرآیند، رنگ و طعم میوه مورد نظر را همراه با مواد پایدار کننده به ماست افزوده و بسته بندی می کنند. معمولا در این فرآیند از اسانس های مصنوعی (شیمیایی) استفاده می شود که مصرف آن در بعضی کشورها با محدودیت همراه است. ب- ماست میوه ای با مربا یا مارمالاد میوه در این موارد ماست را با مربا یا مارمالاد میوه و مواد پایدار کننده مخلوط کرده و بسته بندی می کنند. در بعضی موارد، ماست و میوه را به صورت جدا گانه بسته بندی کرده و به صورت بسته های دو قلو به فروش می رسانند و مصرف کننده هنگام مصرف آن ها را با هم مخلوط می کند.
ماست سویا به دلیل کمبود جهانی مواد غذایی، کوشش هایی برای پیدا کردن جایگزینی منابع متنوع پروتئینی بخصوصی در کشورهای در حال توسعه که مواجه با سوء تغذیه هستند، انجام شده است و از آن جا که تولید سویا بسیار زیاد است و نسبتا ارزان تر و غنی از پروتئین می باشد، کوشش هایی برای تولید انواع محصولات غذایی مناسب و قابل قبول از سویا صورت گرفته است. از مهم ترین معایب محصول سویا از لحاظ مصرف کنندگان، می توان طعم لوبیایی و ایجاد نفخ را نام برد. البته معایب را می توان با استفاده از پروسه ها، تکنیک های مختلف و یا به وسیله عمل تخمیر برطرف کرد. دو راه برای تولید محصول تخمیری سویا وجود دارد، یکی استفاده از شیر سویا برای تولید محصولی مشابه ماست و دیگری، مخلوط کردن شیر سویا با شیر لبنی برای تولید ماست.
ماست پروبیوتیک (پروماس) پروبیوتیک از واژه یونانی به معنای برای زندگی گرفته شده است. ماست پروبیوتیک یا پروماس، یک فرآورده لبنی جدید است و در واقع یک ماست غنی شده است که در آن باکتری های پروبیوتیک به عنوان استارتر استفاده می شود. این محصول در دمایی بین 38 تا 45 درجه سانتیگراد تهیه می شود و منبعی غنی از کلسیم، پتاسیم و ویتامین کا محسوب می شود و حاوی مقادیر زیادی میکروارگانیسم های مفید است که به تعادل سیستم داخلی بدن کمک می کنند. این ماده لبنی حاوی تعداد زیادی از اسیدهای آمینه ضروری برای سلامت انسان است و تریپتوفان از جمله این اسیدهای آمینه می باشد که موجب جذب و ذخیره کلسیم و منیزیم شده و در نهایت به تقویت سیستم عصبی منجر می شود و هم چنین جذب و ساخت ویتامین ها به خصوص ویتامین های گروه ب را به همراه دارد.
مراحل فرآیند تولید ماست
1) دریافت شیر 2) صاف نمودن و سرد کردن 3) ذخیره در تانک و گرم کردن 4) تنظیم درصد چربی 5) هموژنیزاسیون 6) پاستوریزاسیون 7) سرد نمودن 8) افزودن استارتر 9) ذخیره در تانک و گرم کردن 10)( پرکردن و بسته بندی توسطدستگاه های پرکن لیوانی چاپ تاریخ تولید با دستگاه جت پرینتر ۱۱ )گرمخانه 12) سردخانه.
بسته بندی
بسته بندی در پروسه تولید ماست از اهمیت ویژه ای برخوردار است. ماست یک ماده شدیدا فساد پذیر است و ظرف بسته بندی باید آن را در مقابل شرایط محیطی مانند گرد و غبار، میکروارگانیسم هایی که می توانند کیفیت نگهداری محصول را تحت تاثیر قرار دهند، گازهایی مانند اکسیژن که به رشد مخمرها و قارچ ها کمک کرده و باعث فساد محصول می شوند و نور که باعث تغییر رنگ ماست های میوه ای (طعم دار) و احتمالا اکسیداسیون چربی گردد؛ محافظت نماید.
برای بسته بندی ماست می توان از بطری های شیشه ای و یا برخی مواد اولیه که برای ساخت ظروف بسته بندی ماست به کار می روند عبارت اند از پلی اتیلن (PE)، پلی پروپلین (PP )، پلی استیرن (PS)، پلی وینیل کلراید (PVC)، پلی وینیلیدن کلراید (PVDC). در انگلستان بیشتر ظروف از PS ساخته می شود، گرچه ظروف PP در حال پیدا کردن است.
تولید ماست در آزمایشگاه تخمیر
ماست یک فرآورده تخمیری شیر است که برای تولید ماست نیاز به کشت آغازگر یا
استارتر داریم که این کشت آغازگر شامل دو باکتری تولید کننده اسید لاکتیک
است که به طور فعال با یکدیگر همزیستی دارند با نام های
استرپتوکوکوس سالیواریوس تحت گونه ترموفیلوس ولاکتوباسیلوس تحت گونه ی
بولگاریکوس
که اولی باکتری *کوکسی* یا کروی است و دومی *باسیل* یا میله ای است
هر دوی این باکتری ها دمای optimum رشدشان ۳۰ تا ۴۵ درجه سانتی گراد است و
در کشت های آغازگری که هر دوی این باکتری ها وجود دارن نسبت به کشتهای آغاز
گری که این باکتری ها به صورت تکی وجود دارند تولید ماست بهتر و مطلوب تر است.
در حقیقت این دو باکتری با همدیگر زندگی مسالمت آمیز دارند نسبت باکتری های
کوکسی به باسیل در کشت آغازگر ماست ۱ به ۱ است یعنی برابر است و زمانی که
این کشت به شیر تلقیح می شود این باکتری ها شروع به رشد کرده و قند شیر یا
لاکتوز را تخمیر کرده و تبدیل به اسید لاکتیک کرده در نتیجه اسیدیته شیر
بالا رفته شیر ترش می شود و pH شیر هم کاهش یافته و ادامه یافته تا حدودی
که pH به حدود ۴٫۵ تا ۴٫۶ می رسد در این pH کازئین های شیر دچار انعقاد شده
کوآگولاسیون که در نتیجه این کوآگولاسیون کازئین ها شبکه ی پروتئینی ایجاد
( هدف از انتشار این مطلب در وب سایت توان صنعت ارتقا سطح دانش شما عزیزان می باشد )
فعالیت گروه ماشین سازی توان صنعت ماشین آلات پرکنی و بسته بندی مایعات می باشد لذا از شما خواننده محترم درخواست میشود در مورد فرایند تولید لبنیات تماس نگیرید
با عنايت به بررسي صورت گرفته از سوي كارشناسان اين معاونت غذا ودارو در خصوص تاثير شرايط استفاده از انواع پلي استايرن بر سلامت مصرف كنندگان نتايح حاصله مويده آن است كه :
الف ) چنانچه محتواي درون ظرف دمايي بيش از 65 در جه سانتي گراد داشته باشد
ب ) با افزايش درصد چربي ( چنانچه چربي فاز پيوسته باشد )
ميزان مهاجرت شيميايي افزايش قابل توجهي در ظروف پلي استايرن دارد .
لذا با عنايت به موارد فوق :
1-استفاده ار انواع پلي استايرن براي بسته بندي روغنهاي خوراكي ، مارگارين و كليه محصولاتي كه لايه خارجي آنها چربي بوده ( فاز پيوسته ) و درر تماس يا بسته بندي مي باشد ممنوع اعلام مي گردد .
2-ظروف با جنس انواع پلي استايرن نبايستي براي بسته بندي آندسته از مواد غذايي ( خوراكي و آشمايدني ) كه در زمان پر شدن – نگهداري يا مصرف دما بالاتر از 65 درجه سانتي گراد دارند استفاده شود .
موجب امتنان خواهد بود تا اصلاحات لازم در كليه استانداردهاي در حال تدوين شده به عمل آيد .
دكتر عباس حاجي آخوندي
مدير كل نظارت بر مواد غذايي ،آشاميدني ، آرايشي وبهداشتي
2) دانشگاه علو م پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سراسر كشور
با سلام واحترام
با توجه به بررسيها و اطلاعات موجود و گزارش جلسات دبير خانه كميته تخصصي امنيت غذايي معاونت غذا و دارو در خصوص انواع ظروف و فيلم هاي از جنس پلي ويتيل كلرايد (pvc) به اطلاع مي رساند :
1- حمل ، نگهداري و بسته بندي مواد غذايي ( خشك و تر ) در ظروف تر جنس انواع (pvc) ( سخت و نرم ) ممنوع مي باشد .
2- در صورت استفاده از فيلم هاي ( تك لايه و چند لايه ) (pvc) نبايد بسته بندي به گونه اي باشد كه لايه (pvc)با ماده غذايي تماس مستقيم داشته باشد .
3- هيچ كدام ازتوليد كنندگان ظروف وعرضه كنندگان مواد غذايي مجاز به عرضه و كاربري ظروف از جنس (pvc)به منظور تماس مستقيم با مواد غذايي نمي باشند .
4- ورود و توليد انواع مسواك كه در ساختمان آنها اعم از دسته و سر از(pvc)استفاده شده باشد ممنوع مي باشد .
5- كليه توليد كنندگان ظروف pvc بايد نام تجاري خود و جنس ظروف را به شكل شفاف ، خوانا ، و غير قابل پاك شدن برروي ظروف مشخص نمايند .
6- خواهشمند است ضمن اطلاع رساني لازم در صورت مشاهده هر گونه تخلف اقدامات قانوني را اعمال و نتيجه را به اين اداره كل ارسال نمائيد .
دكتر هدايت حسيني
سرپرست اداره كل نظارت بر مواد غذايي ، آشاميدني ، آرايشي و بهداشتي
3) دانشگاههاي علو م پزشكي و خدمات درماني اصفهان
معاونت / مديريت غذا ودارو
به اطلاع مي رساند واحدهاي توليد كننده آبليمو ، سركه و عرقيات گياهي مجاز مي باشند با رعايت شرايط زير ظروف پلي اتيلن ترفتالات براي بسته بندي محصولات آبليمو ، سركه ، گلاب و عرقيات استفاده نمايند :
1-مدت زمان ماندگاري محصول حداكثر يك سال با مسئوليت واحد توليد كننده اعلام مي شود كه بايستي به صورت خوانا و شفاف و پاك نشدني بر روي بسته بندي درج گردد .
2-كليه ظروف بايدداراي پروانه ساخت و يا مجوز ورود و مصرف از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكي باشند .
3-نظر به الزام پاستوريزاسيون عرقيات گياهي در صورتي كه واحد توليدي اقدام به بسته بندي عرقيات گياهي در ظروف از جنس پلي اتيلن ترفتالات نمايد . مي بايست پس از انجام عمل پاستوريزاسيون ابتدا دماي محصول به نحو مقتضي در يك سيستم پيوسته و بدور از هر نوع آلودگي ثانويه تا دماي محيط كاهش يابد سپس اقدام به پر نمودن ظروف پلي اتيلن ترفتالات گردد .
4- چنانچه اثرات زيانباري از بسته بندي محصولات فوق الذكر در ظروف پلي اتيلن ترفتالات در هر زمان و تحت هر شرايطي محرزشود اين اداره كل مجاز به ممنوعيت يااعمال شرايط خاص براي بسته بندي فوق الذكر خواهد بود .
5- لازم است بند 2و 4 به نحو مقتضي در پروانه هاي ساخت صادره مروبط به آبليمو ، سركه ، گلاب و عرقيات كه نوع بسته بندي ظروف بطري از جنس پلي اتيلن ترفتالات مي باشد در ج گردد .
6- لازم است بند 3در پروانه هاي ساخت صادره مربوط به توليد كنندگان گلاب و عرقيات گياهي كه نوع بسته بندي آنها پلي اتيلن ترفتالات مي باشد درج گردد .
خواهشمند است ضمن نظارت بر اجراي دستور العمل مراتب به اطلاع كليه واحدهاي توليد كننده آبليمو، سركه و عرقيات گياهي برسد .
دكتر عباس حاجي آخوندي
مدير كل نظارت بر مواد غذايي ، آشاميدني ، آرايشي و بهداشتي
مختصری درباره ما : توان صنعت در سال 1371 فعالیت خود را در زمینه طراحی و ساخت ماشین آلات بسته بندی و فیلر مایعات آغاز نمود و سپس با سرمایه گذاری مناسب اقدام به خرید برخی از ماشین های NC و CNC با تکنولوژی پیشرفته از کشورهای اروپایی نمود .توان صنعت به عنوان تولید کننده فیلرهای مایعات با اخذ پروانه بهره برداری از سال 1378 با توان تولید 85 دستگاه در سال و ثبت گواهی نامه iso 9001 , ce به عنوان تولیدکننده فیلر مایعات شروع به فعالیت نمود و… برای خواندن ادامه مطلب اینجــا کلیک نمائید.
برای مشاهده محصولات ماشین سازی توان صنعت اینجــا کلیک نمائید.
برای مشاهده کانال ویدئویی ماشین سازی توان صنعت و آشانایی با نحوه کار دستگاهها اینجا کلیک نمائید.
برای پیوستن به کانال رسمی ماشین سازی توان صنعت در تلگراماینجــا کلیک نمائید.
برای پیوستن به ماشین سازی توان صنعت در اینستاگرام اینجـا کلیک نمائید.
برای پیوستن به ماشین سازی توان صنعت در گــوگل پـلاس اینجـــا کلیک نمائید.
برای پیوستن به کانال ویدئویی ما در سایت آپاراتاینجــا کلیک نمائید.
برای پیوستن به صفحه ماشین سازی توان صنعت در فیسبوک اینجـــا کلیک نمائید.
برای پیوستن به صفحه رسمی ماشین سازی توان صنعت در توییتر اینجــا کلیک نمائید.
برای پیوستن به کانال ویدئویی ما در سایت یوتیوب اینجــا کلیک نمائید.
برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 09152000058 تماس حاصل فرمائید.
آب اين ماده حياتی و با اهميت در دنيا نقش بسيار مهمی را درشکل گيری تمدنها و استمرار آنها داشته است مروری بر سوابق تمدنهايی که در طول تاريخ شکل گرفته اند و شکوفا شده اند نشانگر اين واقعيت است که وجود آب و امکان دسترسی به آن يکی از کليدی ترين عوامل فراگيری و استمرار آنها بوده است . افزايش تقاضا برای آب و اوجگيری رقابت بين مصرف کنندگان مختلف موجب شده انسان برای ايجاد موازنه وتعادل بين توزيع نيازها و منابع آب موجود مستقيما در وضعيت طبيعی رودخانه ها دخالت کند و با ايجاد تاسيسات گوناگون ذخيره و توزيع آب شرايط طبيعی را به منظور تامين نيازهای خود تغيير دهد .
آب معدنی و آب شرب بعنوان يکی از نيازهای اساسی روزمره انسان و استمرار حيات ميباشد . ميزان نياز روزمره هر فرد ۱ تا ۲ ليتر ميباشد که بستگی به شرايط آب و هوايی و سن و سال دارد . استفاده از آب آشاميدنی سالم و گوارا يکی از مهمترين فاکتورهای مصرف آب ميباشد که از ساليان بسيار دور به آن توجه شده است . منشا حدود ۸۰٪ از بيماريهای انسان عدم دسترسی به آب سالم است . ۷۵٪ از مردم جهان سوم از امکانات آب برای مصارف بهداشتی محرومند بنابر اين زمان اين تصور نادرست که آب سالم به هر ميزان که مورد نياز باشد به وفور در دسترس است ديگر سپری شده است واقعيت آن است که آب سالم و گوارا کمياب و گرانبها ميباشد آلودگيها با ايجاد تغييرات نامطلوب در خواص فيزيکی ، شيميايی و بيولوژيکی کيفيت آب را تنزل ميدهند و در مراحلی آب را از حيطه انتقاع ساقط مينمايند . برخی از آلودگی ها زوال پذيرند و به آسانی تجزيه و يا تقليل داده ميشوند نظير مواد زائد کشاورزی و حيوانی و فاضلابهای انسانی بعضی از آلاينده ها نيز انحطاط ناپذيرند مانند جيوه و سرب و برخی از ترکيبات پلاستيکها که از افزايش آنها در آب بايد جدا جلوگيری شود . بررسی اجمالی تکنولوژی توليد آب معدنی 1) آماده سازی و سالمسازی و پر کردن آب معدنی يا (filling) ۲) توليد ظروف مورد نياز جهت بسته بندی آب . ۱- آماده سازی و سالم سازی آب : در اين قسمت آب معدنی هدايت شده از منابع آب معدنی طی مراحل زير جهت انتقال به خط پرکن آماده ميگردد ازآنجائی که بر اساس تعاريف انجام شده – محصول آب معدنی – آب طبيعی خارج شده از منابع آب (چشمه يا چاه) ميباشد که بدون هيچگونه تغييری در ترکيبات شيميايی آن پر شده باشد لذا جهت آماده سازی صرفا از مراحل زير استفاده ميگردد . الف ) انتقال آب از منابع آب : در اين مرحله با توجه به محل استقرار چشمه و يا آب زير زمينی آب از منابع مذکور به صور ت کاملا بهداشتی به منابع ذخيره آب هوايی يا زير زمينی واحد منتقل ميگردد . طی اين مرحله ضمن ته نشينی مواد خارجی سنگين سعی ميگردد از هر گونه آلودگی جنبی آب جلوگيری بعمل آيد . ب ) مخازن ذخيره آب : جهت هدايت آب به داخل واحد از منابع هوايی يا زير زمينی بايد با توجه به ظرفيت خط توليد استفاده گردد و اين منابع از هرگونه آلودگی شيميائی و ميکروبيولوژيک به دور باشند . ج ) فيلتراسيون آب : جهت حذف مواد معلق و شناور در آب از فيلترهای شنی مناسب در اين مرحله استفاده ميشود اين فيلترها طوری طراحی ميشود که آب با فشار معينی از يک بستر شنی با سايزهای متفاوت عبور داده ميشود و مواد معلق در آن حذف ميگردد اين فيلتر ها با مکانيسم يکسان به صور مختلفی ساخته ميشود که صرفنظر از نوع آلودگی همگی دارای مکانيسم يکسان و مشابه هستند . د ) تعديل طعم – رنگ و بوی آب (puriffication) : جهت حذف هرگونه بو احتمالی در آب و همچنين حذف رنگهای احتمالی آن در اين مرحله آب را از يک بستر کربن اکتيوعبور ميدهند که طی آن از هر گونه بو و رنگ غير طبيعی عاری ميگردد .
ه ) مرحله فيلتراسيون نهايی آب (polishing) : طی اين مرحله آب از يک فيلتر کارتريجی به نام پوليشر عبور داده ميشود با توجه به اينکه اين فيلترها بسيار ريز است ( در حدود ۱۳۰ تا ۱۴۰ ميکرون ) آب از هرگونه مواد معلق که با چشم غير مسلح قابل رويت نميباشد عاری ميگردد اين فيلترها با مکانيسم يکسان ولی به اشکال مختلف ساخته ميشوند .
و ) مرحله استريليزاسيون آب : جهت حذف هرگونه آلودگی احتمالی ميکروبی در آب و بهداشتی کردن آن از يک سيستم uv استفاده ميگردد در اين مرحله آب با دبی و فشار معينی از يک بستر نور uv عبور داده ميشود که طی زمان مذکور هرگونه آلودگی ميکروبيولوژيکی آن از بين رفته و آب ۱۰۰٪ استريل و آماده پر کردن ميباشد . ۲- تصفيه آب : – شفاف کردن آب : ( clarification) ساده ترين راه برای جدا کردن مواد معلق آب وارد کردن در حوضچه های بزرگ ميباشد که به اين حوضچه ها اصطلاحا شفاف کننده (clarifier) گويند . اين حوضچه ها بدودسته تقسيم ميشوند : ۱) ته نشين کننده های ساکن : آب آب وارد شده به اينها چندين ساعت راکد ميمانند تا مواد معلق آن ته نشين شوند . ۲) ته نشين کننده های مداوم : اين ته نشين کننده ها که به فرم های مختلف ساخته ميشوند آب را دائما تصفيه و شفاف ميسازند . ته نشين کننده های ساکن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نيستند و بيشتر ته نشين کننده های با جريان مداوم مورد مصرف دارد .
– مراحل شفاف سازی : ۱- برای خنثی کردن کاتيونهايی مثل Al وFe که جذب يونهای منفی ذرات سطحی ميشوند از يونهای ساده يا کمپکس های هيدراته قوی استفاده ميشود . ۲- استفاده از ماده عالی محلول در آب که يونيزه شده و توليد يون مثبت نمايد . اين کاتيونها بار منفی ذرات آب را جذب کرده و مانع دفع بارهای هم نام ذرات آب ميشود . ۳- استفاده از کاتيونهای معدنی که پس از جذب کدورت آبها هيدروليز شده تا رسوب نامحلول بوجود آورند که در حين رسوب کردن سايز ذرات را با خود ته نشين نمايند . بعنوان نمونه ميتوان از املاح Al يا آهن نام برد که بصورت هيدروکسيد رسوب ميکنند .
جداسازی مواد معلق در سه مرحله انعقاد – لخته شدن و ته نشين سازی انجام ميشود . – انعقاد ( Cogaulation) انعقاد عملی است که طی آن با خنثی سازی بار ذرات آنها را به حالت ناپايدار و فاقد بار کرده و مانع دفع ذرات شده در نتيجه ذرات در کنار هم مجتمع ميشوند . – لخته شدن ( Flocculation) لخته شدن ذرات مرحله ای است که طی آن ذرات ناپايدار به يکديگر متصل شده و لخته ايجاد مينمايد . – ته نشين سازی ( Sedaimentation) مرحله ای است که مواد معلق لخته شده ته نشين ميشود . در سالهای اخير روش های ته نشين مداوم بر پايه روشهای بالا متداول گرديده و به منظور بالا بردن راندمان شفاف سازی آب به آن موا شيميايی يا پلميری بعنوان مواد منعقد کننده اضافه ميکنند .
کلاويفاير (Clarifier) معمولا ۴ عمل بطور همزمان در دستگاه کلاويفاير صورت ميگيرد : ۱- منعقد کردن مواد معلق کلوئيدی ۲- لخته کردن مواد منعقد شده ۳- ته نشينی لخته تشکيل شده ۴- سرازير شدن آب از حوضچه ته نشينی – فيلتراسيون ( Filteration) با انجام عمل انعقاد ته نشين سازی مواد معلق آب برای اکثر مصارف صنعتی مناسب ميشود . چنانچه آب برای آشاميدن – استفاده در ديگهای بخار – برج های خنک کننده مصرف شوند بايد مواد معلق آن را جدا کرد . ميتوان اين مواد معلق را با عبور دادن آب از فيلترهايی با درجه تخلخل متوسط فيلتر شنی عبور داد . شن کواترز – شن سيليس – زغال آنتراسيت – کلسيت – مگنتيت يا ساير مواد ممکن است برای فيلترها مورد استفاده قرار گيرد . معمولا در صنايع شنی – سيليس و انتراسيت بيشتر مصرف دارد . – انواع فيلتر ها : فيلتر ها بدو دسته گراويتی و فشاری تفسيم ميشوند : الف – فيلتر های گراويتی : جريان آب در اين فيلتر با وزن ( سنگين ) آن انجام ميشود . در فيلتر های شنی يا زغالی آب با استفاده از وزن خود و با سرعت نسبتا بالا که حدو 4-2 GPM است عبور مينمايد .
قسمتهای اساسی اين فيلترها عبارتند از : ۱- پوسته فيلتر که ممکن است از جنس سيمان – استيل يا چوب و به شکل مربع – مستطيل يا کروی باشد نوع مستطيل شکل که با بتون مسلح ساخته شده رايج تر است . ۲- ته بستر را قلوه سنگ های درشت تشکيل ميدهد و مانع از اين ميشود که شن و آنتراسيت از بستر بگذرد و در عين حال پخش کننده مناسبی برای آب است . ۳- محفظه پايين فيلتر که بدومنظور در نظر گرفته ميشود : جمع آوری آب تصفيه شده و توزيع آب شستشوی معکوس ۴- قسمتی (trough) به منظور فرِآوری و جمع آوری آب شستشوی معکوس که معمولا از جنس استيل – چدن و يا سيمان ميباشد . ۵- از وسايل کنترل کننده جريان آب که روی فيلتر نصب ميشود نيز ميتوان استفاده کرد . ب ) فيلتر فشاری : نسبت به نوع قبلی کاربرد وسيعتری دارد يکی از مزايای اين فيلتر ها اين است که ميتوان آنرا مستقيما در مسير توليد و ارسال به واحدهای فرآيند قرار داد و از پمپاژ مجدد جلوگيری نمود . فيلترهای فشاری ممکن است عمودی يا افقی باشد و پوسته آن از جنس استيل به شکل استوانه ای باشد . محدوديت روش فيلتراسيون در اين است که فقط ذرات درشت را جدا ميکند . – کلر زنی ( Cloronization ) کلر از مهمترين عناصری است که در ميکروب زدايی آبها به کار ميرود ترکيبات کلر همانند هیپوکلريت سديم و کلسيم و کلرآمين ها نقش ميکرب زدايی را ايفا ميکنند . چناچه کلر به آبهای طبيعی اضافه نمايند ايجاد واکنش شيميايی ميکند برخی از کاربردهای مهم کلر به شرح زير است : ۱- ميکرب زدايی ۲- جداسازی آمونياک و ديگر ترکيبات عالی ازت دار ۳- کنترل بو و طعم ۴- جداسازی هيدروژن سولفوره ۵- جداسازی آهن و منگنز ۶- تخريب تجمع های آلی ۷- برطرف نمودن جلبک ۸- از بين بردن رنگ ۹- کنترل آهن منگنز و باکتريهای احيا کننده سولفات و …. ۱۰- کمک به انعقاد آب – استفاده از اشعه ماورابنفش: گرايش به کاربرد اشعه ماورابنفش بعنوان گندزدا درتصفيه آب وفاضلاب را ميتوان به اين دليل نسبت داد که کاربرد کلر و ترکيبات آن در آب توليد محصولات جانبی ( DBPs) بخصوص تری هالو متان ها ( THMs) ميکنند که با توجه به مطالعات انجام گرفته خواص سرطان زائی برخی از آنها مورد بحث است . برای توليد اشعه uv ميتوان از لامپهای بخار جيوه با فشار کم که بطور تجارتی در بازار است استفاده کرد . برای گندزدايی آب و فاضلاب اين لامپها را در يک پوشش شيشه ای از جنس کوارتز قرار ميدهند ( جهت محافظت و جلوگيری از صدمه ) و آنها را در آب غوطه ور کرده يا در بالای محل عبور جريان آب نصب ميکنند . – مزايای استفاده از اشعه ماوراء بنفش : ۱- عدم نياز به مصرف مواد شيميايی و در نتيجه کاهش هزينه های خريد و جابجائی و حمل و نقل و ذخيره سازی مواد شيميائی . ۲- زمان تماس کوتاه باعث ميشود که به گندزدائی نيازی نباشد و نتيجه آن کاهش مساحت لازم برای تاسيسات است . ۳- عدم توليد محصولات جانبی مضر مثل (THMs) ۴- بالا بودن ضريب اطمينان سيستم ۵- کم بودن مصرف انرژی پر کردن آب در بطري در اين مرحله آب طي مراحل زير در بطري پر مي گردد.
1) رديف کردن بطري : طي اين مرحله بطري هاي خالي جهت هدايت به دستگاه فيلتر به صورت دستي و يا ماشيني رديف مي گردند. در صورتي که اين عمليات دستي انجام گيرد توسط نيروي انساني بطري هاي خالي بر روي نوار نقاله انتقال بطري خالي قرار داده مي شود در اين روش ماشيني با استفاده از يک دستگاه بطري به صورت خودکار بر روي نوار نقاله مربوطه قرار گرفته و توسط يک نوار نقاله بادي به طرف دستگاه پر کن هدايت مي گردند. 2) شستشو بطري پر کردن و دربندي طي اين مرحله بطري ها توسط يک دستگاه روتاري شستشو مي گردند و سپس بطري ها جهت پر شدن به دستگاه پرکن هدايت شده و بعد از عمليات پر شدن بطري توسط يک دستگاه در بندروتايي دربندي مي گردند. 3) برچسب زني : بطريها پر و دربندي شده توسط يک نوار نقاله به اين دستگاه هدايت شده و برچسب زده مي شود. اين مرحله نيز صرف نظر از نوع ماشين آلات انتخابي و ميزان اتوماسيون آن داراي مکانيسم کار يکسان مي باشد.
4) چاپ مشخصات توليد در اين مرحله بطري ها ضمن عبور از يک دستگاه اطلاعات مورد نياز از قبيل تاريخ توليد، تاريخ انقضاء و ساير اطلاعات مورد نياز بر روي قسمتي از بطري و يا درب آن چاپ مي نمايد. 5) شيرينگ پک طي اين مرحله بطريها در رديف هاي مورد نظر که معمولا 3*2 تايي مي باشند شيرينگ مي گردند اين ماشين آلات نيز صرف نظر از نوع و اتوماسيون آن همگي داراي مکانيسم يکساني مي باشند
6) PALLAT SHIRINK WAPPER در نهايت پس از برچسب خوردن بطري ها بصورت 6 تايي بسته بندي مي شوند . در بسته بندي نهايي هربسته با استفاده از فيلم شيرينک بسته بندي مي شود . فيلم شيرينک فيلمي از جنس پلاستيک با جهت يافتگي معين است که پس از عمليات چاپ به صورت تيوپ درآمده و بر روي بسته بنديها قرار گرفته و پس از ورود به داخل تونل شيرينک با کمي حرارت جمع مي شود و تمام محيط آنرا مي پوشانند . در بسته بندي مقدار فيلم شيرينک بايدهميشه 10 % بزرگتر از اندازه ظرف مورد نظر باشد.
دوغ یک نوشیدنی محبوب بین ما ایرانی ها دوغ است، در این مطلب سعی داریم خط تولید دوغ را تشریح کرده و به بیان روش تولید دوغ بپردازیم ، امیدوارم این مطلب علاوه بر تهیه طرح توجیهی تولید دوغ جهت شناخت شما به این طرح به عنوان یک فرصت سرمایه گذاری خصوصا با توجه به جنبه صادراتی برای این محصول کمک کند. تا پایان همراه کانون مشاوران بمانید و ما را از نظراتتان بهره مند سازید.
دوغ نام گونهای نوشیدنی لبنی است که از ترکیب آب و ماست بدست آید. دوغ در گذشته یکی از فرآوردههای جانبی کره محسوب میشد. برای تهیهٔ آن، ابتدا ماست پرچرب را با آب رقیق میکردند، سپس با استفاده از مشک، چربی آن جدا شده و باقیمانده بعنوان دوغ مصرف میشد.
تاریخچه دوغ در ایران
دوغ سنتی و ایرانی در واقع در رده نوشیدنیهای لبنی است. دوغ در ایران، ابتدا یکی از فرآوردههای جانبی کره محسوب میشد. به این شکل که ابتدا ماست پرچرب، با آب، رقیق و سپس با استفاده از مشک، چربی آن جدا شده و باقی مانده به عنوان دوغ مصرف میشد.
بر اساس استاندارد شماره 2453 که مشخص کننده ویژگیهای دوغ است، دوغ فرآوردهای است که از رقیق کردن ماست با آب آشامیدنی و یا معدنی و یا آب پنیر تخمیر شده به دست میآید. رنگ آن باید سفید تا سفید شیری باشد و دارای طعم مطبوع و مخصوص به خود بوده و فاقد هر گونه طعم و بوی خارجی باشد. [/icon_list_line] [/icon_list] [/column] [column layout=”two”]
[icon_list icon_style=”default” font_size=”default_size” item_width=”1″] [icon_list_line icon=”icon-star-1″]دوغ تأمین کننده یک چهارم نیاز روزانهٔ بدن به کلسیم و حاوی ویتامینهای ب۲ و ب۶ و ب۱۲ است واز این رو قویکننده استخوانها میباشد.وجود باکتریهای مفیدی چون استرپتوکوکوس، ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس بولگارس در دوغ اثرات بسیار مفیدی بر سلامت دستگاه گوارش دارد و مانع رشد ارگانیسمهای مضر میشوند.[/icon_list_line]
[/icon_list] [/column][/columns]
انواع دوغ
بر اساس استاندارد به 4 نوع دوغ میتوان اشاره کرد:
1. دوغ گازدار 2. دوغ بدون چربی گازدار 3. دوغ بدون گاز 4. دوغ بدون چربی و گاز
[columns]
[column layout=”two”]
دوغ گازدار فرآوردهای است که بعد از فرآوری به روش فوق به آن گاز CO 2 تزریق میشود.برای تولید دوغ گازدار ابتدا ماست با اسیدیته حداقل 4/1 درصد بر حسب اسید لاکتیک تهیه و سپس با افزودن آب کربناته حداکثر به میزان 50 درصد و نمک تولید میشود. این دوغ با افزودن اسانس سبزیجات معطر، طعم دار میشود.
دوغ حرارت دیده بدون گاز
فرآوردهای است که بعد از فرآیند آن برای افزایش قابلیت نگهداری و جلوگیری از تولید گاز، تحت تأثیر فرآوری حرارتی قرار داده میشود.این دوغ بلافاصله بعد از تولید گاز و تخمیر طبیعی تحت تأثیر حرارت پاستوریزاسیون قرار میگیرد که به این ترتیب زمان ماندگاری آن افزایش مییابد.
دوغ حرارت دیده گازدار
فرآوردهای است که بعد از فرآیند آن برای ایجاد گاز در اثر تخمیر طبیعی باکتریهای ترموفیل مورد استفاده در تولید، ماست به آن اضافه میشود.به این دوغ حداقل 1 درصد استارتر ماست اضافه میشود. این دوغ پس از تولید و بسته بندی حداقل 24 ساعت در دمای محیط (بالاتر از 20 درجه سانتیگراد) قرار میگیرد تا اسیدیته و گاز طبیعی به میزان مناسب در آن ایجاد شود.
مراحل تولید دوغ :
جهت تولید دوغ به دو شکل می توان عمل نمود :
1) استفاده از خامه با اسیدیته بالا که در تولید کره از آن استفاده می شود 2) استفاده از ماستهای برگشتی [/column]
1) دوغ معمولاً در تانکهای 5/2 تنی ساخته می شود اگر از خامه با اسیدیته بالا استفاده شود ابتدا آن را به درون تانک منتقل نمود و حجم آن را نیزبه 450 کیلوگرم رسانید و سپس دمای بخار تانک را 35 درجه سانتی گراد رسانده و حدود 50kg ماست با اسیدیته بالا را به عنوان استارتر به آن می افزائیم . به تانک حدود 800 kg ماست برگشتی + یک تن آب + 30cc اسانس نعناع + 20kg نمک اضافه کرده و به مدت 3 ساعت همزن تانک را روشن نموده تا خوب این مواد با یکدیگر مخلوط شوند . دوغ زمانی آماده است که اسیدیته آن 60-50 و دانسیته آن 0215/1 رسیده باشد .
2) اگر از ماست برگشتی جهت تهیه دوغ استفاده شود نیاز به یک تن و 100 کیلو گرم ماست+ 1تن و 200 کیلوگرم آب + 20 کیلو گرم نمک +30cc اسانس نعناع می باشد که آن را وارد تانک 5/2 تنی نموده . همزن را به مدت 3ساعت روشن نگه داشته و دما را نیز قبل از افزودن اسانس به حدود 18 c – 17c می رسانیم . دوغ ساخته شده توسط آزمایشگاه تست شده ومقداراسیدته و دانسیته آن را نیزمشخص می نمایند . بعد از آن در صورت موجود مجازبودن بطریهای 2lit پر شده ومورد استفاده قرار می گیرد .جهت cip تانکهای دوغ از سیستم cip مرکزی استفاده می شود .
دوغ میتواند در ظروفی از PET یا هر گونه ظروف مجاز برای مواد لبنی بسته بندی گردد. لیکن این مواد نسبت به اسید مقاوم و در برابر عوامل خارجی و میکروارگانیسم نیز غیرقابل نفوذ است.
درج نام محصول، نشانی کارخانه سازنده، وزن خالص دوغ، شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و نیز ذکر اسامی مواد افزودنی مجاز بر روی بسته بندی دوغ به منظور اطمینان از سلامت آن ضروری است.
منبع : کانون مشاوران صنعتی ایران http://www.iranicc.ir
امروزه بستهبندی بطری صرفاً بکارگیری یک محفظهی زیبا برای نگهداری از مایع نیست بلکه این فرایند شامل طراحی بستهبندی جذابی است که مصرفکنندگان را به استفاده و لذت بردن از محصول ترغیب کرده و فرایند برندسازی را تقویت میکند. آشنایی با گرایشهای امروزی بستهبندی بطری، چه برای بطریهای پلاستیکی و چه شیشهای، شما را با ایدههایی آشنا میکند که بازار هدفتان را برای خرید نوشیدنی شما مشتاق خواهد کرد.[/column]
[column layout=”three”]
[/column]
[column layout=”one”] کودکپسند
امروزه طراحی بطریهای رنگی بیش از هر زمان دیگری، کودکان و قوای تخیل آنها را جذب میکند. شرکت اپی درینکز (Appy Drinks) در بستهبندی یکی از بطریهای خود، به منظور جلب توجه کودکان، از شخصیتهای معروف شبکه تلویزیونی نیکلودئون استفاده کرده است. این بطری توسط تلفنهای همراه هوشمند قابل اسکن است؛ به این ترتیب کودکان میتوانند شخصیتهای نیکلودئون را دانلود کرده و از آنها در تصاویری که با تلفنهای خود میاندازند، استفاده کنند. یکی دیگر از روندهای بستهبندی کودکپسند، تولید بطری با سایز کوچک است تا کودکان بتوانند این بطریهای را به راحتی در دستان خود جای دهند.
یک تیر و دو نشان
تولید بطری متناسب با دو کاربری، روند جدیدی در صنعت بستهبندی بطری است. برای نمونه، یک شرکت آمریکایی، به تازگی بطریهایی را طراحی کرده است که شامل دو بخش بوده و بخش خارجی بطری به سادگی به عنوان لیوان مورد استفاده قرار میگیرد. این بطری پلاستیکی بیشتر مناسب ورزشگاهها و کنسرتها است که با توجه به ازدحام جمعیت نمیتوان از لیوانهای شیشهای استفاده کرد. یکی دیگر از گرایشهای رو به رشد، تولید بطریهای آب معدنی به گونهای است که بتوان بعد از نوشیدن آب، بطری را تا کرده و آن را در داخل کیف قرار داد. این بطریها میتوانند دوباره مورد استفاده قرار گرفته و با مایعات مختلف پر شوند، به این ترتیب با مشاهده این بطری و لوگوی آن توسط سایر افراد، فرصتی برای تبلیغ در اختیار تولیدکننده قرار میگیرد.
بستهبندی پایدار
امروزه شرکتها برای تولید بطری از چسب پلاستیک کمتری استفاده میکنند. برای تولید بطریهای آب معدنی، در کنار پلاستیک از کاغذ استفاده میشود، تا میزان پلاستیک به حداقل برسد. این گرایش به صورت خاص در زمینه فروش بطریهای آب اهمیت مییابد، از آنجایی که مشتریان در زمان خرید بطریهای پلاستیکی با بستهبندی مناسب محیط زیست، کمتر احساس گناه میکنند. به گزارش وب سایت بِوِریجدیلی، شرکتهای دیگر نیز به دنبال بکارگیری بستهبندیهایی هستند که ارگانیک بوده و در عین حال از لحاظ اقتصادی به صرفه باشند. برای مثال، شرکت پپسی برای تولید یکی از بطریهای جدید خود به صورت کامل از محصولات گیاهی استفاده کرده است.
تولید بطری با برچسب کمتر
حذف لیبل و برچسب از بطریها و حک کردن ترکیبات و ارزش غذایی محصول گرایش جدیدی در بستهبندی بطری است. یک شرکت فرانسوی اولین بطری آب معدنی را تولید کرده است که به جای استفاده از برچسب کاغذی، اطلاعات محصول را روی بطری حک کرده است. صرف نظر از شیوه برچسبزنی متفاوت، شکل ظاهری این بطری مثلث شکل است و در قفسه فروشگاهها از سایر بطریها متمایز است.
نوآوری در طراحی بستهبندی محصول ٬ غالباً افراد در هنگام خرید یک محصول،
بیشتر به خود کالا توجه نشان میدهند تا شکل و طرح بستهبندی آن؛ در واقع ما در ذهنمان بستهبندی و محصول مورد نظر را در دو بخش مجزا مورد بررسی قرار میدهیم.
کالا چیزی است که ما میخواهیم و به آن نیاز داریم؛ پس باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد.
اما بستهبندی چیزی اضافه است که بیاستفاده بوده و در نهایت هم دور انداخته میشود.
اما در ادامه این مطلب نوع جدید و هوشمندانهای از بستهبندیهای تجاری را به حضورتان معرفی میکنیم
که از طراحی خلاقانه و بدیع برخوردار بوده و به ما نشان میدهند که یک بستهبندی با طراحی خوب، علاوه بر اینکه تکمیلکننده محصولات مختلف است، با جلب توجه خریدار، تقاضا برای محصول را نیز به صورت چشمگیری افزایش میدهد.
نوآوری در طراحی بستهبندی محصول
طراحی مبتکرانه و پیشرو، فقط در مورد نحوه ارائه محصول یا کالاها نیست؛ بلکه به نوعی معرف کیفیت و ویژگیهای محصولات نیز میباشد. ظروف عسلی که در ادامه خواهید دید نمونهای قابلتوجه در این زمینه هستند و محتویات خود را به بهترین شکل معرفی میکنند. این اشکال شش وجهی کاملاً بهینه طراحی شدهاند. علاوه براین میتوان این ظروف را به شکل یک کندوی زنبور عسل روی هم قرار داد که ایدهای خلاقانه برای ارائه این محصول در فروشگاهها است. همین مسئله در مورد درب و قاشق مخصوص عسلی که در ظرف تعبیه شده نیز صدق میکند. طراحی این چنینی، تکمیلکننده محصول بوده و آن را در نزد مصرفکنندگان، دلپذیر و خوشایند میکند.
البته در مورد تعداد دیگری از بستهبندیها باید گفت که نه تنها استفاده آسان مورد توجه طراح بوده، بلکه باب سلیقه مشتریان امروزی و البته مفید طراحی شدهاند. به عنوان مثال بستهبندی هدفون به شکل نت، سبب شده که در همان نگاه اول این محصول تداعیکننده موسیقی باشد؛ یا شکل بستهبندی نان بویژه برای کودکان، جذاب و سرگرمکننده خواهد بود. در واقع همه چیز تنها در یک قالب خشک و قراردادی خلاصه نشده و جنبههای هنری و سرگرمکننده نیز به دیگر عناصر اضافه شده که طبیعتاً تأثیر ماندگارتری را در ذهن مصرفکنندگان بر جای مینهد.